รัฐกับมโนทัศน์ทางกฎหมายและการเมือง

ผู้แต่ง

  • รองศาสตราจารย์ ดร.ธนภัทร ปัจฉิมม์ โรงเรียนกฎหมายและการเมือง มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
  • รองศาสตราจารย์ ดร.รุ่งภพ คงฤทธิ์ระจัน โรงเรียนกฎหมายและการเมือง มหาวิทยาลัยสวนดุสิต

คำสำคัญ:

มโนทัศน์, รัฐ, กฎหมาย, การเมือง

บทคัดย่อ

ในบทความนี้จะเป็นการอธิบายถึงความสัมพันธ์ว่าด้วยรัฐกับกฎหมายและการเมือง ซึ่งแนวคิดดังกล่าว เริ่มต้นด้วยการพิจารณา "รัฐ" ที่ปรากฏขึ้นในมิติของการดำรงอยู่จริงทางกฎหมาย ในขณะที่คำอธิบายโดยทั่วไปมักพิจารณา "รัฐ" ในฐานะเป็นหน่วยทางสังคมที่ดำรงอยู่แยกต่างหากจาก "กฎหมาย" กล่าวคือ รัฐ จะปรากฏขึ้นในฐานะที่เป็นหน่วยทางการปกครองซึ่งเป็นชุมชนที่มีการรวมกันตัวของมนุษย์ซึ่งเป็นสัตว์สังคมและดำรงอยู่อย่างเป็นอิสระในตัวเองและมีอยู่ก่อนกฎหมาย กฎหมายจึงเกิดขึ้นจากการเป็นรัฐที่มีฐานะในการดำรงอยู่ของระเบียบทางกฎหมาย และปรากฏขึ้นเป็น "รูปแบบการปกครอง" (Form of Government)แม้ว่าในแต่ละรัฐจะมีรูปแบบการปกครองที่แตกต่างกันก็ล้วนแต่มีเงื่อนไขและวิธีการสร้างระเบียบทางสังคมและระเบียบทางกฎหมายเฉกเช่นเดียวกัน ไม่ว่าในสมัยใหม่ สถานที่แห่งใด หรือในวัฒนธรรมใดคำว่า "กฎหมาย" ย่อมมีนัยถึงเทคนิคทางสังคมอันมีรูปแบบเฉพาะของระเบียบที่มีอำนาจบังคับเสมอ ดังนั้น แม้ว่ากฎหมายสังคมโบราณกับสังคมสมัยใหม่ ต่างชาติต่างภาษาที่แตกต่างกันแต่ก็มีแก่นแท้ร่วมกัน คือ การมีเทคนิคทางสังคมที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อให้มนุษย์มีการกระทำทางสังคมที่เป็นไปในทิศทางที่พึงปราถนา และโดยเหตุวัตถุแห่งการศึกษาของศาสตร์ว่าด้วยกฎหมายและการเมืองนั้นจะไม่สามารถกระทำได้อย่างครบถ้วน หากปราศจาก ตัวแปรสำคัญคือการพิจารณาจากความเป็นรัฐและกระบวนการทางการเมือง ซึ่งมีความสัมพันธ์ที่ก่อให้เกิดข้อเท็จจริงในชุมชนการเมืองอันเป็นเป้าหมายให้ศาสตร์ด้านกฎหมายมุ่งพรรณาถึงบรรทัดฐานทางกฎหมายทั้งหลายที่ถูกสร้างขึ้น โดยการกระทำในลักษณะต่าง ๆ ของมนุษย์ในสังคม

References

จรัญ โฆษณานันท์. (2550). นิติปัชญา. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

ชัยอนันต์ สมุทวณิช. (2535). รัฐ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ชาญชัย แสวงศักดิ์ (2554). กฎหมายรัฐธรรมนูญ: แนวคิดและประสบการณ์ของต่างประเทศ. กรุงเทพฯ: วิญญูชน

ชาย ไชยชิต. (2560). ฮันส์ เคลเซ่น: แนวคิดว่าด้วยรัฐ รัฐธรรมนูญ ศาลรัฐธรรม. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

บรรเจิด สิงคนติ, (2558) หลักพื้นฐานเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ (พิมพ์ครั้งที่ 5) กรุงเทพฯ: วิญญชน.

บรรเจิด สิงคเนติ (2560) หลักกฎหมายมหาชน หลักนิติธรรม/นิติรัฐ ในฐานะ "เกณฑ์" จำกัดอำนาจรัฐกรุงเทพฯ: วิญญูชน.

พิเชษฐ เมาลานนท์ (2546) ตุลาการภิวัฒน์ไทยและสากล. ทีมวิจัยปัญหาตุลาการศาสตร์ (ก่อตั้ง ค.ศ. 2546) คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนีกาตะ ประเทศญี่ปุ่น.

บุญศรี มีวงศ์อุโฆษ. (2559) กฎหมายมหาชนเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ธนัย เกตวงกต (2553). บทบาทของสถาบันศาลรัฐธรรมนูญกับตุลาการภิวัฒน์. [Online]. Available: https://www.publaw.net.

ปรีดี เกษมทรัพย์ (2546) นิติปัชญา. (พิมพ์ครั้งที่ 6) กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

อมร จันทรสมบูร์, ศาลรัฐธรรมนูญ รายงานคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาแนวทางแก้ไข รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2534 สภาผู้แทนราษฎร (เล่ม 2), มิถุนายน 2536, หน้า 299. อ้างถึงใน นภดล เฮงเจริญ, "ศาลรัฐธรรมนูญตามรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน,"รวมบทความทางวิชาการของศาลรัฐธรรมนูญ ชุดที่ 1 : ศาลรัฐธรรมนูญไทย (กรุงเทพฯ : สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ, 2544), หน้า 23-24.

Hans Kelsen, Pure Theory of Law, Translated by Max Kinght. Berkley: University of Califonia Press.

Kelsen, H. (2006). Genaral Theory of Law and state, With a New Introduction By A. Javire Trevino New Brunswick: Transaction Publishers.

Lipson, Leslie. (2002). The Great Issues of Politics: An Introduction to Political Science. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2021-06-15

How to Cite

ปัจฉิมม์ ธ., & คงฤทธิ์ระจัน ร. (2021). รัฐกับมโนทัศน์ทางกฎหมายและการเมือง. วารสารวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยสวนดุสิต, 17(2), 235–249. สืบค้น จาก https://so19.tci-thaijo.org/index.php/SDUGSAJ/article/view/420