แนวทางการบริหารจัดการสถานศึกษาบนพื้นที่เกาะ
คำสำคัญ:
การบริหารจัดการสถานศึกษา, สถานศึกษาพื้นที่เกาะบทคัดย่อ
การบริหารจัดการสถานศึกษาบนพื้นที่เกาะเป็นความท้าทายที่ซับซ้อนและมีลักษณะเฉพาะ เนื่องจากต้องเผชิญกับข้อจำกัดหลายประการ เช่น ปัญหาด้านภูมิศาสตร์ การคมนาคมที่ยากลำบาก และทรัพยากรที่จำกัด ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพการศึกษา โดยปัญหาหลักที่พบ ได้แก่ ด้านการบริหารจัดการ การจัดการเรียนการสอน ปัจจัยสนับสนุน และการประสานงานกับหน่วยงานภายนอก ดังนั้น ผู้บริหารสถานศึกษาจึงมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการเป็นผู้นำเชิงกลยุทธ์และผู้นำการเปลี่ยนแปลง เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ในบริบทเฉพาะของพื้นที่เกาะ โดยแนวทางการบริหารจัดการที่เหมาะสมควร ประกอบด้วย เป็นผู้นำเชิงกลยุทธ์และการเปลี่ยนแปลง ผู้บริหารต้องมีวิสัยทัศน์ที่กว้างไกล ปรับการบริหารให้ยืดหยุ่น และนำนวัตกรรมมาใช้เพื่อตอบสนองข้อจำกัดของพื้นที่ ส่งเสริมการมีส่วนร่วมและความร่วมมือ เปิดโอกาสให้ชุมชนและผู้ปกครองเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการอย่างจริงจังเพื่อสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของ ให้ความสำคัญกับการพัฒนาครู จัดการนิเทศภายในและพัฒนาครูอย่างต่อเนื่อง โดยเน้นทักษะการสอนที่จำเป็นและเหมาะสมกับบริบท สร้างความร่วมมือจากทุกฝ่าย ผู้บริหารต้องเป็นแกนนำในการสร้างเครือข่ายความร่วมมือกับครู ผู้ปกครอง และชุมชน เพื่อร่วมกันขับเคลื่อนการพัฒนาการศึกษาให้ก้าวข้ามข้อจำกัดได้อย่างยั่งยืน การบริหารสถานศึกษาบนพื้นที่เกาะจะประสบความสำเร็จได้ ต้องอาศัยการผสมผสานหลักการกระจายอำนาจ การมีส่วนร่วมของชุมชน การพัฒนานวัตกรรม และที่สำคัญที่สุดคือ บทบาทของผู้บริหารที่ต้องเป็นผู้นำในการสร้างความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาให้กับนักเรียนได้อย่างแท้จริงในการยกระดับคุณภาพการศึกษาและแก้ไขปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
จิราภรณ์ บุญสุนีย์. (2567). บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อแรงจูงใจในการปฏิบัติงาน ของครูในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสกลนครเขต 1. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารและพัฒนาการศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
ชุติมาพร เชาวน์ไว. (2562). บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในการบริหารแหล่งเรียนรู้ภายในสถานศึกษาสังกัด องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดปทุมธานี.วารสารนวัตกรรมการจัดการศึกษาและการวิจัย, 3(1), 19-28.
นันตชัย แอบู. (2566). การพัฒนารูปแบบการบริหารโรงเรียนขนาดเล็กบนพื้นที่เกาะเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ของครูผู้สอนเพื่อพัฒนาผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพังงา. http://publish.vichakan.net/show/998
เบญจพร สุคนธร และคณะ. (2564). บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในการส่งเสริมการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร เขต 2. วารสารบริหารการศึกษา มศว, 19(36), 52-64.
ประพันธ์ ปานเต้ง และสุภัทรา ภูษิตรัตนาวลี. (2567). แนวทางการส่งเสริมการจัดการเรียนรู้แบบคละชั้นเรียนในโรงเรียนพื้นที่เกาะ ตำบลเกาะศรีบอยา อำเภอเหนือคลอง จังหวัดกระบี่. Journal of Mani Chettha Ram Wat Chommani, 8(3), 833-843.
พงษ์นรินทร์ อินต๊ะ. (2560). พฤติกรรมการใช้อํานาจของผู้บริหารโรงเรียน ในสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตราด. งานนิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยบูรพา.
สราวุธ ปัดตังทานัง และคณะ. (2568). บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในยุคดิจิทัล. วารสารเสฏฐวิทย์ปริทัศน์, 5(1), 22-30.
สุชานา ชวนะสุพิชญ์. (2562). การบริหารจัดการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานของประเทศนิวซีแลนด์: การวิเคราะห์และแนวทางประยุกต์ใช้. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 42(2), 19-34.
สำนักนโยบายและแผนการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2568). คู่มือการคัดกรอง โรงเรียนที่ตั้งในพื้นที่ลักษณะพิเศษ (โรงเรียนพื้นที่เกาะ). สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ.
อุบล หนูฤกษ์. (2564). รูปแบบการพัฒนาครูในการจัดการเรียนรู้โดยใช้การสร้างสรรค์เป็นฐานโรงเรียนในเครือข่ายเกาะพะงัน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฎร์ธานี เขต 1. วารสารสมาคมนักวิจัย, 26(1), 328-341.
Baba, T. L. (1985). Education in the Pacific islands.
Counts, G. S. (1925). Education in the Philippines. The Elementary School Journal, 26(2), 94-106.
Maligalig, D. S., Caoli-Rodriguez, R. B., Martinez, A., & Cuevas, S. (2010). Education outcomes in the Philippines. Asian Development Bank economics working paper series, (199).
Vehachart, R., Wetviriyasakul, P., Srisakda, V., Tipdech, O., & Yangchin, S. (2024). Sufficiency economy learning centers in Satun province’s island schools: A strategic approach to curriculum management for career competency. Journal of Law and Sustainable Development, 12(2), e3398-e3398.
