ประสิทธิภาพการทำความสะอาดฆ่าเชื้ออากาศยานที่เดินทางเข้าประเทศไทย ณ ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ในสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (โควิด-19)

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยในครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงสํารวจแบบภาคตัดขวาง ด้วยการเก็บตัวอย่างจากแบบฟอร์ม Aircraft Disinfection ของเครื่องบินขาเข้าที่ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ระหว่าง กุมภาพันธ์ 2563-กรกฎาคม 2565 จำนวน 13,329 เที่ยวบิน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาและใช้สถิติเชิงพรรณนาตามพระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ.2558 รวมทั้งการศึกษาวิเคราะห์ประสิทธิภาพการทำความสะอาดฆ่าเชื้ออากาศยานกับกฎอนามัยระหว่างประเทศ ค.ศ.2005 (IHR) และมาตรฐานและข้อพึงปฏิบัติระหว่างประเทศ (SARPs) ตามภาคผนวกที่ 9 แห่งอนุสัญญาว่าด้วยการบินพลเรือนระหว่างประเทศ ค.ศ. 1944 (อนุสัญญาชิคาโก)

ผลการวิจัยพบว่าหน้าที่ของนักบินฯ ตามมาตรา 39 แห่งพระราชบัญญัติโรคติดต่อ ใช้บังคับเฉพาะในกรณีที่อากาศยานทำการเดินอากาศมาจากประเทศที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดต่อหรือมีเหตุอันควรสงสัยเพียงเท่านั้นแต่ในสถานการณ์การเดินอากาศตามปกตินักบินฯ ไม่ได้มีหน้าที่เช่นนั้น มาตรา 39 แห่งพระราชบัญญัติโรคติดต่อจึงยังไม่สอดคล้องกันกับ IHR ข้อ 28 (4) และ Standard 8.15 ตามภาคผนวกที่ 9 แห่งอนุสัญญาชิคาโกทั้งขอบเขตการใช้บังคับ อาการของผู้ป่วย ระยะเวลา และวิธีการแจ้ง ในส่วนของวิธีทำความสะอาดที่กรมควบคุมโรคแนะนำนั้น ทั้ง 3 วิธีนั้นผ่านเกณฑ์ทั้งหมดแต่มีประสิทธิภาพต่างกัน ตามระยะเวลาที่เหมาะสมของแต่ละวิธีที่ต้องการความเร่งรีบต่างกันและต้องใช้สำหรับเครื่องบินแต่ละประเภทที่ต่างกัน และปัจจัยเสี่ยงการมีผู้ป่วย (Patient Under Investigation: PUI) เดินทางมาด้วย และช่วงเดือนที่มีการระบาดก็เป็นปัจจัยภายนอกที่ต้องมีการปรับวิธีทำความสะอาดให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุดตามปัจจัยภายนอกด้วย

ข้อเสนอแนะงานวิจัย มาตรการทางกฎหมายที่ถูกกำหนดขึ้นโดยสำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทยที่ขัดขวางการใช้สิทธิของผู้โดยสารสัญชาติไทยในการเดินทางกลับเข้าสู่ประเทศของบุคคลมากเกินไปพบว่ามาตรการทางกฎหมายเหล่านี้จำกัดสิทธิในการเดินทางกลับเข้าประเทศของบุคคลสัญชาติไทยอีกทั้งยังไม่สอดคล้องกันกับ IHR และ SARPs ดังนั้นประเทศไทยในฐานะรัฐภาคีแห่ง ICCPR IHR และอนุสัญญาชิคาโกจึงมีหน้าที่อันจะต้องบัญญัติกฎหมายภายในและดำเนินการออกมาตรการทางกฎหมายให้สอดคล้องกันกับกฎหมายระหว่างประเทศ กระทบต่อการใช้สิทธิและเสรีภาพของบุคคลน้อยที่สุดและควรหยิบยกข้อเสนอแนะขององค์การระหว่างประเทศมาใช้บังคับ และประเด็นประสิทธิภาพการทำความสะอาดฆ่าเชื้ออากาศยานแม้วิธีฉีดพ่นจะทำได้ในระยะเวลารวดเร็ว และทำได้ง่ายในช่วงทีมี PUI เดินทางมาด้วย แต่เป็นวิธีที่ไม่มีประสิทธิภาพดีเท่ากับวิธีเช็ดจุดสำคัญซึ่งใช้ระยะเวลานานกว่าเล็กน้อยแต่มีประสิทธิภาพมากกว่าหรืออีกนัยหนึ่งคือประสิทธิภาพการทำความสะอาดเที่ยวบิน ไม่ได้เกิดจากวิธีการทำความสะอาด แต่เกิดจากการเลือกวิธีการทำความสะอาดให้ตรงกับเงื่อนไขความเสี่ยง