การพัฒนาจิตตามแนววิปัสสนากรรมฐานในสังคมวิถีใหม่

ผู้แต่ง

  • พระศตวรรษ อภิปุญฺโญ (แสนคำเพิงใจ) มหาวิทยาลัยมหามุกฎราชวทยาลัย วิทยาเขตศรีล้านช้าง
  • พระครูปริยัติสาทร มหาวิทยาลัยมหามุกฎราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีล้านช้าง
  • พระสุวัจน์ สุจิตฺโต มหาวิทยาลัยมหามุกฎราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีล้านช้าง

คำสำคัญ:

การพัฒนาจิต, วิปัสสนากรรมฐาน, สังคมวิถีใหม่

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาวิเคราะห์การพัฒนาจิตตามแนววิปัสสนากรรมฐานในสังคมยุควิถีใหม่ ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ให้ความสำคัญต่อการพัฒนาจิตใจซึ่งถือเป็นเรื่องที่สำคัญและเป็นกระบวนการพัฒนาแนวทางการดำรงชีวิตนั่นคือวิปัสสนากรรมฐาน คนทั้งหลายก็ย่อมมีกิเลสอยู่ก็ย่อมมีความทุกข์ทางใจไม่มากก็น้อย เพราะว่าธรรมชาติของจิตมีการยึดมั่นถือมั่นในอารมณ์ ดังนั้นจึงทำให้ถูกปรุงแต่งและทุกข์ หากปล่อยวางไม่ได้ ความทุกข์ก็จะเกิดขึ้นในจิตใจความสุขที่สูงกว่ากามสุขคือสุขที่เกิดจากการเข้าถึงสมาธิจนกระทั่งถึงความสุขสูงสุดพระนิพพานสุข นอกจากนี้การพัฒนาจิตตามแนววิปัสสนากรรมฐานยังช่วยเสริมสร้างคุณภาพชีวิตและความสงบสุขภายในจิตใจของบุคคล ซึ่งส่งผลดีต่อสังคมโดยรวม บทความนี้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการนำหลักวิปัสสนากรรมฐานมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันเพื่อให้สามารถดำรงชีวิตอย่างมีความสุขได้ วิปัสสนากรรมฐานเป็นเครื่องมือหรือวิธีการที่มีความสำคัญและจำเป็นมากในการพัฒนาจิตวิญญาณ ดังนั้นการบริหารจิตและการเจริญสติในชีวิตประจำวัน จึงกลายมาเป็นสิ่งที่มีความสำคัญ สำหรับคนในยุคสมัยวิถีใหม่ในสิ่งเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทต่อการใช้ชีวิต ตลอดการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การเปลี่ยนแปลงทางสิ่งแวดล้อม และการพัฒนาทางวัฒนธรรมและสังคม ดังนั้นคนทั้งหลายจึงมีความสนใจที่จะศึกษาหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเพิ่มมากขึ้น เพื่อใช้เป็นโอสถรักษาความทุกข์กาย ทุกข์ใจของตนเอง โดยเฉพาะการเจริญสติปัฏฐาน 4 ตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตรที่ยอมรับกันทั่วโลกว่าสามารถพัฒนาสติปัญญาและแก้ปัญหาทางด้านจิตใจของผู้คนในสังคมวิถีใหม่

References

กรมสุขภาพจิต. (2563). New normal ชีวิตวิถีใหม่. เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2567 จาก https://dmh.go.th/news/view.asp?id=2288.

พระครูอนุกูลกัลยาณกิจ (วิชัย วชิรญาโณ). (2565). การพัฒนาวิธีการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานเพื่อสู่ผลสัมฤทธิ์. วารสารมจรบาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์, 8(3), 12-34.

พระมหานิพิฐพนธ์ จิรวฑฺฒโน. (2564). การพัฒนาอารมณ์ตามแนวพุทธจิตวิทยาในสังคมชีวิตวิถีใหม่. วารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์, 6(2), 89-101.

พระมหาผล นาควโร. (2563). การพัฒนาจิตตามแนววิปัสสนากรรมฐานในสังคมยุค 4.0. วารสารวิชาการ มจร บุรีรัมย์, 5(2), 162-175.

พระมหายุทธพิชาญ ทองจันทร์. (2565). วิถีชีวิตใหม่ (New Normal) ที่ต้องใฝ่ธรรม. วารสารธรรมมงคล, 9(1), 45-58.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

องค์การอนามัยโลก. (2023). ความเหงาและความโดดเดี่ยวทางสังคมในหมู่ผู้สูงอายุและเยาวชน: แนวโน้มและผลกระทบ 2020–2022. เรียกใช้เมื่อ 25 สิงหาคม 2567 จากhttps://www.who.int/publications/i.

Manuti, A., & Van der Heijden, B. (2022). How normal is the new normal? Individual and organizational implications of the COVID-19 pandemic. Human Resource Management Review.

Idris, A., & Imanuella, S. F. (2024). Social transformation in the new normal: A reflection. In The new normal and its impact on society (pp. 65-67). Springer.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2025-03-27