วารสารสินธุ์โสธร

เสรีภาพทางความคิดของนักปกครองในการแสดงออกทางการเมืองของไทย ยุค Society 5.0

Sun, 28 Sep 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาเสรีภาพทางความคิดของนักปกครองในการแสดงออกทางการเมืองของไทยในบริบทของ Society 5.0 โดยวิเคราะห์ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีและสังคมต่อรูปแบบการสื่อสารทางการเมือง ตลอดจนโอกาสและความท้าทายที่เกิดขึ้น การศึกษาครอบคลุมประเด็นสำคัญ ได้แก่ นิยามและความสำคัญของเสรีภาพทางความคิดในบริบทการเมืองไทย ผลกระทบของ Society 5.0 ต่อการแสดงออกทางการเมือง กรอบกฎหมายและจริยธรรมที่เกี่ยวข้อง กรณีศึกษา การแสดงออกทางการเมืองผ่านสื่อดิจิทัล และแนวทางการส่งเสริมเสรีภาพทางความคิดอย่างสร้างสรรค์ ผลการศึกษาชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการสร้างสมดุลระหว่างเสรีภาพและความรับผิดชอบ รวมถึง การพัฒนาทักษะการสื่อสารดิจิทัลของนักปกครอง เพื่อส่งเสริมการแสดงออกทางการเมืองที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประชาธิปไตยในยุค Society 5.0

ความสอดคล้องและความขัดแย้งระหว่างกฎหมายทางโลกกับพระธรรมวินัยผลกระทบต่อการปกครองคณะสงฆ์ไทย

อภิสิทธิ์ กาฬภักดี, อภิชิต เหมือยไธสง, พระวิชรญาณ วิสุทฺธิญาโณ (โม้แหยม) — Mon, 29 Sep 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้วิเคราะห์ความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างกฎหมายทางโลกของรัฐไทยกับ พระธรรมวินัยในการปกครองคณะสงฆ์ไทย โดยเน้นไปที่จุดร่วม ความขัดแย้ง และผลกระทบที่เกิดขึ้น ในอดีต ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับคณะสงฆ์มีความสมดุลจากการควบคุมทางสังคมโดยชุมชน อย่างไร ก็ตาม การประกาศใช้พระราชบัญญัติคณะสงฆ์โดยรัฐบาลได้เปลี่ยนรูปแบบการปกครองไปสู่ระบบราชการที่รวมศูนย์ ซึ่งมีทั้งข้อดีในการสร้างความมั่นคงและแบบแผน แต่ก็ก่อให้เกิดความตึงเครียดและช่องว่างที่สำคัญ การวิเคราะห์จะเจาะลึกถึงประเด็นที่กฎหมายทางโลกพยายามเติมเต็มช่องว่างที่พระธรรมวินัยไม่ได้กล่าวถึง เช่น โครงสร้างการบริหารแบบรวมศูนย์ แต่ในขณะเดียวกันก็สร้างความขัดแย้งเมื่อหลักการทางโลกขัดแย้งกับหลักพระธรรมวินัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคดีอาญาของพระภิกษุ การขาดการบัญญัติโทษทางโลกที่ชัดเจนสำหรับความผิดทางวินัยบางประการ ยังส่งผลต่อความศรัทธาและการบริหารงานของคณะสงฆ์ ชี้ให้เห็นว่าสภาวะพหุกฎหมายที่พระภิกษุอยู่ภายใต้ทั้งกฎทางศาสนา กฎหมายรัฐ และกฎหมายคณะสงฆ์ ได้นำไปสู่ปัญหาการทับซ้อนและประสิทธิภาพของการบริหาร จึงเสนอแนวทางเพื่อพิจารณาการปฏิรูปโครงสร้างและแนวคิดในการปกครองคณะสงฆ์ให้เกิดความสมดุลและสอดคล้องกับยุคสมัย เพื่อความยั่งยืนของพระพุทธศาสนาในประเทศไทย

รูปแบบการมีส่วนร่วมทางการเมืองทางตรงและทางอ้อมของประชาชนไทยในโลกออนไลน์และความท้าทายในยุคดิจิทัล

วรางคณา โพธิ์ศรี, อภิชิต เหมือยไธสง, พระวิชรญาณ วิสุทธิญาโณ (โม้แหยม) — Tue, 30 Sep 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษารูปแบบการมีส่วนร่วมทางการเมืองทางตรงและทางอ้อมของประชาชนไทยในโลกออนไลน์และความท้าทายในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทอย่างลึกซึ้งต่อการดำเนินชีวิตของประชาชนไทย การมีส่วนร่วมทางการเมืองได้เปลี่ยนแปลงจากรูปแบบดั้งเดิมไปสู่มิติใหม่ทั้งทางตรงและทางอ้อมผ่านช่องทางออนไลน์ การมีส่วนร่วมทางตรง เช่น การลงชื่อสนับสนุนข้อเรียกร้อง การเข้าร่วมกิจกรรมประท้วงผ่านโซเชียลมีเดีย และการร่วมอภิปรายประเด็นทางการเมือง มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ขณะที่การมีส่วนร่วมทางอ้อม เช่น การเผยแพร่ข้อมูล การตั้งคำถามเชิงวิพากษ์ และการใช้พลังโซเชียลในการกดดันภาครัฐ ก็มีบทบาทสำคัญ อย่างไรก็ตาม ความท้าทายสำคัญ ได้แก่ ปัญหาข่าวปลอม ความขัดแย้งในโลกออนไลน์ การควบคุมจากรัฐ และความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงเทคโนโลยี ซึ่งล้วนเป็นอุปสรรคต่อการมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์และยั่งยืน การส่งเสริมการรู้เท่าทันดิจิทัลและ การสร้างพื้นที่สาธารณะออนไลน์ที่เปิดกว้าง จึงเป็นแนวทางสำคัญในการพัฒนาประชาธิปไตยร่วมสมัยของไทย

สถานะทางกฎหมายของพระสงฆ์ : ความซับซ้อนของการบังคับใช้กฎหมายทางโลกและผลกระทบต่อการปกครองคณะสงฆ์

จิรายุทธ เยี่ยมสวน, อภิชิต เหมือยไธสง, พระวิชรญาณ วิสุทฺธิญาโณ (โม้แหยม) — Wed, 01 Oct 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งวิเคราะห์สถานะทางกฎหมายของพระสงฆ์ในประเทศไทย อันสะท้อนถึงความซับซ้อนของการอยู่ภายใต้ทั้งพระธรรมวินัยและกฎหมายบ้านเมือง แม้พระสงฆ์สละเพศฆราวาสแล้ว แต่ยังคงมีสิทธิและหน้าที่ทางกฎหมาย เช่น สิทธิในการครอบครองทรัพย์สิน การเป็นทายาทโดยธรรม และสิทธิขั้นพื้นฐานในฐานะบุคคลทั่วไป อย่างไรก็ตามข้อจำกัดของสมณเพศและพระธรรมวินัยทำให้เกิดความท้าทายในการใช้สิทธิเหล่านี้ การบังคับใช้กฎหมายของรัฐผ่านพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ช่วยสร้างกรอบการกำกับดูแลที่ชัดเจน แต่ขณะเดียวกันก็อาจกระทบต่อความเป็นอิสระของคณะสงฆ์ ทำให้เห็นว่าความสมดุลระหว่างกฎหมายทางโลกกับพระธรรมวินัยเป็นสิ่งสำคัญต่อการรักษาศักดิ์ศรีของสมณเพศ ความน่าเชื่อถือของสถาบันสงฆ์ และความมั่นคงของพระพุทธศาสนาในสังคมไทย

ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจทางการเมืองของรัฐบาลไทยในสงครามชายแดนไทยและกัมพูชา : การวิเคราะห์ผ่านหลักธรรมและจริยธรรมของผู้นำ

Wed, 01 Oct 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งวิเคราะห์ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจทางการเมืองของรัฐบาลไทยในกรณีสงครามชายแดนไทยและกัมพูชา ผ่านกรอบแนวคิดด้านหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาและจริยธรรมของผู้นำ ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าการตัดสินใจทางการเมืองในสถานการณ์ความขัดแย้งไม่ได้ขึ้นอยู่กับปัจจัยเชิงยุทธศาสตร์หรือกฎหมายระหว่างประเทศเพียงอย่างเดียว แต่ยังสะท้อนถึงจริยธรรมส่วนบุคคล ค่านิยมและหลักธรรมาภิบาลที่ผู้นำยึดถือ โดยเฉพาะในกรณีข้อพิพาทปราสาทพระวิหาร แม้ว่าศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ (ICJ) จะตัดสินให้กัมพูชาในปี พ.ศ. 2505 แต่ปัญหาเส้นเขตแดนโดยรอบยังคงเป็นข้อขัดแย้ง การแก้ไขจึงควรอาศัยข้อมูลเชิงกายภาพควบคู่กับหลักมนุษยธรรมและการทูต และการใช้หลักธรรม เช่น พรหมวิหาร 4 และสาราณียธรรม สามารถชี้นำการตัดสินใจให้คำนึงถึงความสมดุลระหว่างผลประโยชน์ของรัฐ ความมั่นคง และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ทำให้เห็นว่าจริยธรรมของผู้นำมีบทบาทสำคัญต่อทิศทางนโยบายความมั่นคงและผลกระทบต่อสามัญชน โดยการตัดสินใจที่ตั้งอยู่บนหลักธรรมและความรับผิดชอบสามารถนำไปสู่การแก้ไขความขัดแย้งอย่างสร้างสรรค์และยั่งยืน

สื่อสังคมออนไลน์ การเรียนรู้และสัมมาสติ : การสร้างการมีส่วนร่วมทางการเมืองที่สร้างสรรค์ของนักศึกษาปริญญาตรี

Thu, 02 Oct 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาสื่อสังคมออนไลน์การเรียนรู้และสัมมาสติในฐานะปัจจัยสำคัญที่มีส่วนสร้างการมีส่วนร่วมทางการเมืองอย่างสร้างสรรค์ของนักศึกษาปริญญาตรี ภายใต้บริบทโลกดิจิทัลที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว โดยพิจารณาทั้งด้านโอกาสและความท้าทายของการใช้สื่อสังคมออนไลน์ ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าสื่อดิจิทัลได้กลายเป็นพื้นที่การเรียนรู้และสื่อสารที่สำคัญของคนรุ่นใหม่ และยังช่วยเพิ่มการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร การสร้างเครือข่าย และการแสดงออกทางการเมืองที่หลากหลาย ขณะเดียวกันก็อาจนำมาซึ่งปัญหาความเหลื่อมล้ำ ข้อมูลที่บิดเบือนและความเสี่ยงด้านจิตสังคม การบูรณาการหลักพุทธธรรม โดยเฉพาะสัมมาสติที่จะช่วยให้ผู้ใช้งานมีสติรู้เท่าทันการเสพข่าวสารและการสร้างสื่อออนไลน์นำไปสู่การใช้เทคโนโลยีอย่างสมดุลและสร้างสรรค์ นักศึกษาปริญญาตรีจึงสามารถพัฒนาตนเองทั้งด้านวิชาการ สังคมและจริยธรรม พร้อมก้าวสู่การเป็นพลเมืองดิจิทัลที่มีความรับผิดชอบและมีบทบาทในการพัฒนาประชาธิปไตยที่ยั่งยืน

ประชาธิปไตยกับการตื่นรู้ของพลเมือง : สิทธิ เสียง และส่วนร่วมทางการเมือง

Fri, 03 Oct 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างประชาธิปไตยกับการตื่นรู้ของพลเมืองในบริบทสังคมไทย โดยเน้นสิทธิ เสียง และการมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชน จากการศึกษาพบว่า แม้ประเทศไทยจะเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นระบอบประชาธิปไตยเกือบ 90 ปี และมีรัฐธรรมนูญ 20 ฉบับ แต่การพัฒนาประชาธิปไตยยังประสบปัญหาจากการรัฐประหาร การทุจริต และการขาดการมีส่วนร่วมของประชาชนอย่างแท้จริง ส่งผลให้ประชาชนสูญเสียศรัทธาและมองว่าการเมืองเป็นเรื่องของชนชั้นนำเท่านั้น ซึ่งสิทธิของประชาชนคือหัวใจของระบอบประชาธิปไตยและตั้งอยู่บนหลักการสำคัญ ได้แก่ หลักเสรีภาพ ความเสมอภาค การยึดถือเสียงส่วนมาก หลักเหตุผล และภราดรภาพ ขณะที่เสียงของประชาชนคือพลังที่ขับเคลื่อนการเมืองและสะท้อนเจตจำนงของผู้เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตย อย่างไรก็ตามระบบการเลือกตั้งในอดีตยังมีข้อจำกัดที่ไม่สะท้อนหลักเสียงข้างมากอย่างแท้จริง จนต้องมีการปรับปรุงแก้ไขเพื่อความเป็นธรรม โดยการมีส่วนร่วมทางการเมืองถือเป็นแก่นแท้ของประชาธิปไตย ซึ่งไม่ได้จำกัดอยู่เพียงการใช้สิทธิเลือกตั้ง แต่รวมถึงการเข้ามามีบทบาทในกิจกรรมสาธารณะและการกำหนดทิศทางประเทศ ปัจจัยสำคัญที่ส่งเสริมการตื่นรู้และการมีส่วนร่วม ได้แก่ ครอบครัวที่ปลูกฝังจิตสำนึก สถาบันการศึกษาที่ให้ความรู้ กลุ่มอาชีพและศาสนา รวมถึงหน่วยงานรัฐที่ดำเนินนโยบายอย่างต่อเนื่อง

กฎหมายต่อต้านการทุจริตกับหลักพรหมวิหาร 4 : ผลกระทบต่อความโปร่งใสในการบริหารราชการไทย

พรธิตา นาทุม, อภิชิต เหมือยไธสง, พระวิชรญาณ วิสุทฺธิญาโณ (โม้แหยม) — Sat, 04 Oct 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาความเชื่อมโยงระหว่างกฎหมายต่อต้านการทุจริตกับหลักพรหมวิหาร 4 และวิเคราะห์ผลกระทบที่มีต่อความโปร่งใสในการบริหารราชการไทย ผลการศึกษาพบว่า การทุจริตคอรัปชันเป็นปัญหาสำคัญที่บั่นทอนความเชื่อมั่นของประชาชนต่อระบบราชการ แม้รัฐบาลไทยจะได้ออกกฎหมาย เพื่อป้องกันและปราบปรามการทุจริต แต่การบังคับใช้กฎหมายเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอต่อการสร้างวัฒนธรรมความซื่อสัตย์สุจริต การนำหลักพรหมวิหาร 4 ประกอบด้วย เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา มาบูรณาการกับกฎหมายต่อต้านการทุจริต จะช่วยสร้างรากฐานทางจริยธรรมที่เข้มแข็ง โดยเมตตาและกรุณาลดแรงจูงใจในการแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตน มุทิตาสร้างบรรยากาศการทำงานที่เกื้อกูล และอุเบกขาทำให้การตัดสินใจเป็นกลางและโปร่งใส ซึ่งวัฒนธรรมองค์กรมีบทบาทสำคัญในการหล่อหลอมทัศนคติและพฤติกรรมของบุคลากร ความโปร่งใสเป็นหลักการสำคัญที่ช่วยสร้างความเชื่อมั่นและป้องกันการทุจริต แต่ยังมีอุปสรรคหลายประการ ได้แก่ การบังคับใช้กฎหมายที่อ่อนแอ วัฒนธรรมอุปถัมภ์ การมีส่วนร่วมของประชาชนที่จำกัด และความท้าทายจากข่าวปลอม และการสร้างธรรมาภิบาลแบบองค์รวมที่บูรณาการกฎหมาย หลักธรรม เทคโนโลยี การมีส่วนร่วมของประชาชน ซึ่งจะทำให้ระบบราชการไม่เพียงแต่โปร่งใส แต่ยังมีภูมิคุ้มกันต่อการทุจริตในระยะยาว การผสมผสานระหว่างพลังเชิงโครงสร้างของกฎหมายกับรากฐานทางคุณธรรมจากพรหมวิหาร 4 จะสร้างระบบป้องกันการทุจริตที่ยั่งยืนและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

หลักศาสนาในกรอบกฎหมายต่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนาภายใต้กฎหมายคณะสงฆ์และกฎหมายระหว่างประเทศ

Sun, 05 Oct 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งวิเคราะห์หลักศาสนาในกรอบกฎหมายต่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนา โดยพิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างกฎหมายคณะสงฆ์ในฐานะกฎหมายภายในประเทศและกฎหมายระหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิมนุษยชน โดยเฉพาะเสรีภาพทางศาสนา บทความนี้เน้นให้เห็นถึงบทบาทของพระพุทธศาสนาในฐานะกลไกทางสังคมและจิตวิญญาณที่ต้องดำเนินไปภายใต้กรอบกฎหมายที่สมดุลและสอดคล้องกับหลักธรรม ผลการศึกษาพบว่า กฎหมายคณะสงฆ์มีหน้าที่กำหนดโครงสร้างและระเบียบการบริหารภายในคณะสงฆ์ เพื่อธำรงพระธรรมวินัย ขณะที่กฎหมายระหว่างประเทศมุ่งคุ้มครองสิทธิเสรีภาพในการนับถือและปฏิบัติศาสนาโดยไม่ถูกเลือกปฏิบัติ ทั้งสองระดับของกฎหมายจึงมีจุดร่วมในการส่งเสริมการเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้เป็นไปอย่างเสรีและสงบสุข บนพื้นฐานของศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์และความเท่าเทียม และการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในยุคโลกาภิวัตน์ควรอาศัยการบูรณาการระหว่างหลักธรรม กฎหมายคณะสงฆ์ และกฎหมายสิทธิมนุษยชน เพื่อเสริมสร้าง soft power ทางศาสนาของประเทศไทยในเวทีนานาชาติ และรักษาความมั่นคงทางศาสนาให้สอดคล้องกับสังคมพหุวัฒนธรรมในอนาคต

การประพฤติพรหมจรรย์ตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เพื่อพัฒนาจริยธรรมในสังคมไทย

พัสอร แซ่ตัง, มานิตย์ อรรคชาติ — Mon, 06 Oct 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาความหมาย แนวคิด และหลักธรรมเกี่ยวกับการประพฤติพรหมจรรย์ตามแนวพระพุทธศาสนา และเสนอแนวทางการประยุกต์ใช้หลักพรหมจรรย์ในการส่งเสริมจริยธรรมในสังคมไทยร่วมสมัย ผลการศึกษาพบว่า พรหมจรรย์ในพระไตรปิฎกเป็นแนวทางแห่งการดำเนินชีวิตอันประเสริฐของผู้แสวงหาความหลุดพ้นจากกิเลสทั้งปวง เป็นชีวิตที่มุ่งสู่ความบริสุทธิ์ทางกาย วาจา ใจ โดยมีศีล สมาธิ และปัญญาเป็นหลัก พรหมจรรย์มิใช่เพียงการละเมถุนหรือการบวชเท่านั้น หากเป็นวิถีแห่งชีวิตที่ตั้งอยู่บนมรรคมีองค์ 8 เป็นแนวทางแห่งการปฏิบัติจริงเพื่อความบริสุทธิ์และความหลุดพ้น จริยธรรมตามแนวพระพุทธศาสนาประกอบด้วยหลักธรรมสำคัญหลายประการ เช่น ความกตัญญูกตเวที ความมีระเบียบวินัย ความสามัคคี ความเมตตากรุณา และศีล 5 ซึ่งเป็นพื้นฐานของการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างสงบสุข การพัฒนาจริยธรรมสามารถใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เช่น หลักสัมมัปปธาน 4 หลักธรรมคุ้มครองโลก 2 คือ หิริและโอตตัปปะ หลักสัปปุริสธรรม 7 หลักฆราวาสธรรม 4 และหลักสุจริต 3 ซึ่งล้วนเป็นเครื่องมือสำคัญในการปลูกฝังคุณธรรมและจริยธรรมในสังคมไทย ช่วยให้บุคคลพัฒนาตนเองทั้งทางกาย วาจา ใจ และส่งเสริมสังคมที่สงบสุข ยั่งยืน และลดปัญหาทุจริตคอร์รัปชั่นที่เป็นวิกฤตการณ์ด้านจริยธรรมในสังคมไทยปัจจุบัน