An An Original Source for the Travels of King Chulalongkorn History from the Perspective of One Siamese Subject
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Abstract
This article presents evidence of travels by His Majesty King Chulalongkorn (Rama V) in 1904 from different perspectives. A documentary report by a subordinate official, a canal maintenance officer at the inner Damnoen Saduak Canal, the Department of Canals, Ministry of Agriculture and Cooperatives, provides additional information about the trajectory, differing from a letter by His Majesty's Confidant, an anonymous pseudonym of Prince Damrong Rajanubhab, the Privy Councilor, who also wrote a narrative in 1904. The report by the subordinate official includes details of the entire royal procession consisting of 59 ships, contrary to Prince Damrong's description which presented His Majesty's presence as discreet and circumspect to the point that it gave an impression of Rama V as close to his subjects, with a certain intimacy. Whereas the straightforward report of the subordinate official depicts His Majesty's progress to the territories of Siam with respect and admiration towards the common people rather than quietly. In this way, the image of Rama V was constructed and reproduced by the power elite for political purposes, instead of the perception of contemporary commoners like the subordinate official. Even today, the letter of His Majesty's Confidant about his voyage deserves to be noted for its value as a fictional royalist narrative.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
เอกสารที่ยังไม่ตีพิมพ์
หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารกระทรวงเกษตร กรมคลอง กส.11/316 เรื่องพนักงาน รักษาคลองภาษีเจริญแลดำเนินสะดวกบอกการที่พระเจ้าอยู่หัวเสด็จในคลอง.
หนังสือ บทความ และวิทยานิพนธ์
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2560). จดหมายเหตุความทรงจำของกรม หลวงนรินทรเทวี พิมพ์พร้อมกับฉบับเพิ่มเติม (พ.ศ. 2310 – 2381) และพระราชวิจารณ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (เฉพาะตอน พ.ศ. 2310 – 2363). พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร.
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ; และ ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. (2510). เสด็จประพาสต้นในรัชกาลที่ 5. พิมพ์ครั้งที่ 16. พระนคร: กรมสรรพสามิต. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพหม่อมสนิท กฤดากร ณ เมรุวัด ธาตุทอง พระโขนง วันที่ 6 มีนาคม พุทธศักราช 2510).
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ; และ พิษณุโลกประชานาถ, สมเด็จฯ เจ้าฟ้า กรมหลวง. (2560). ถึงลูกชายเล็ก. บรรณาธิการโดย ม.ร.ว.นริศรา จักรพงษ์; และ ไพศาล เปี่ยมเมตตาวัฒน์. กรุงเทพฯ: ริเวอร์ บุ๊คส์.
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา (2455). จดหมายนายทรงอานุภาพเล่าเรื่องประพาศต้น เมื่อ ร.ศ. 123. พระนคร: (ม.ป.พ.).
ธงชัย วินิจจะกูล. (2544, พฤศจิกายน). ประวัติศาสตร์ไทยแบบราชาชาตินิยม จากยุค อาณานิคมอำพรางสู่ราชาชาตินิยมใหม่หรือลัทธิเสด็จพ่อของกระฎุมพีไทยในปัจจุบัน. ศิลปวัฒนธรรม. 23(1): 56 – 65.
_______. (2546). ภาวะอย่างไรหนอที่เรียกว่าศิวิไลซ์ เมื่อชนชั้นนำสยามสมัยรัชกาลที่ 5 แสวงหาสถานะของตนเอง ผ่านการเดินทางและพิพิธภัณฑ์ทั้งในและนอกประเทศ. รัฐศาสตร์สาร. 24(2): 1 – 66.
_______. (2551, มิถุนายน – 2552, พฤษภาคม). เรื่อง, ลำดับเรื่อง, และโครงเรื่อง กับ ความรู้ประวัติศาสตร์. จุลสารหอจดหมายเหตุธรรมศาสตร์. (12): 10.
ธิดา สาระยา. (2540). สยามินทร์ปิ่นธเรศเจ้า จุลจอม จักรเอย. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2546). ลัทธิพิธีเสด็จพ่อ ร.5. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: มติชน.
_______. (2557). ชาติไทย, เมืองไทย, แบบเรียนและอนุสาวรีย์: ว่าด้วยวัฒนธรรม, รัฐ และรูปการจิตสำนึก. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: มติชน.
ประชุมประกาศ รัชกาลที่ 4 พ.ศ. 2405 – พ.ศ. 2411 เล่ม 2. (2541). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กรุงเทพ. (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดพิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พลโท หม่อมเจ้าชิดชนก กฤดากร ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว. ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส กรุงเทพมหานคร วันเสาร์ที่ 26 ธันวาคม พุทธศักราช 2541).
ประยุทธ สิทธิพันธ์. (2552). ประวัติศาสตร์ประพาสต้นของพระพุทธเจ้าหลวง (ฉบับสมบูรณ์) เล่ม 1. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์บุ๊คส์.
พรรณราย ชาญหิรัญ. (2559, กรกฎาคม – ธันวาคม). เสด็จประพาสต้น: การบันทึกกิจกรรมพักผ่อนหย่อนใจของชนชั้นนำสยามในสมัยรัชกาลที่ 5. วารสารไทยศึกษา. 12(2): 41 – 63.
พลาดิศัย สิทธิธัญกิจ. (2547). ตามรอยพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสต้น. กรุงเทพฯ: กู๊ดมอร์นิ่ง.
พิทยาลงกรณ, พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่น. (2518). สามกรุง. กรุงเทพฯ: คลังวิทยา.
พูนพิศมัย ดิศกุล, ม.จ. (2557). สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น (รวมเล่ม). มติชน: กรุงเทพฯ.
_______. (2561). พระราชวงศ์จักรี สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 (สิ่งที่ข้าพเจ้าพบเห็น สมัยรัชกาลที่ 6). กรุงเทพฯ: มติชน.
มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2558). จดหมายเหตุประพาสหัวเมืองปักษ์ใต้. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
วนิดา สถิตานนท์. (2511, ตุลาคม). เสด็จประพาสต้น. อนุสาร อ.ส.ท. 9(3): 39 – 40.
วีรยุทธ ศรีสุวรรณกิจ. (2549). การพักผ่อนหย่อนใจแบบตะวันตกของชนชั้นนำสยาม พ.ศ. 2445 – 2475. วิทยานิพนธ์ อ.ม. (ประวัติศาสตร์). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
สรตี ใจสอาด. (2542). จดหมายเหตุรายวัน พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว: ต้นเค้าการเขียนสารคดีท่องเที่ยวยุคแรกของไทย. วิทยานิพนธ์ อ.ม. (ภาษาไทย). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
สายชล สัตยานุรักษ์. (2557). 10 ปัญญาชนสยาม เล่ม 1 ปัญญาชนแห่งรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์. กรุงเทพฯ: โอเพ่น โซไซตี้.
_______. (2558). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการ การวิจัยเพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่: ประวัติศาสตร์สังคมไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
อาทิมา พงศ์ไพบูลย์. (2547). คุณค่าของพระราชนิพนธ์ร้อยแก้วบันทึกประจำวันการเสด็จประพาสในประเทศของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. วิทยานิพนธ์ อ.ม. (ภาษาไทย). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
อัจฉราพร กมุทพิสมัย. (2540). กบฏ ร.ศ. 130 กบฏเพื่อประชาธิปไตย: แนวคิดทหารใหม่. กรุงเทพฯ: อมรินทร์วิชาการ.
แอนเดอร์สัน, เบเนดิกท์. (2558). ศึกษารัฐไทย ย้อนสภาวะไทยศึกษา: รวมบทความและปาฐกถาว่าด้วยการเมืองไทยสมัยใหม่. นนทบุรี: ฟ้าเดียวกัน.
Books and Thesis
Peleggi, Maurizio. (2002). Lords of Things: The Fashioning of the Siamese Monarchy’s Modern Image. Honolulu: University of Hawai‘i Press.
Suwannakij, Sing. (2013). King and Eye: Visual Formation and Technology of the Siamese Monarchy. Dissertation, Ph.D. (History). Copenhagen: Graduate school The University of Copenhagen. Photocopied.
Wyatt, David K. (2003). Thailand: A Short History. 2nd Ed. Chiang Mai: Silkworm Books.