Muslim Royal Concubines in the Rattanakosin Royal Court
Main Article Content
Abstract
This article aims to study the existence and role of Muslim royal concubines in the Rattanakosin royal court, by reviewing documents and related literature. The data were analyzed by descriptive analysis. The result of the study finds that Muslim royal concubines had their existence and role in the Rattanakosin royal court, including three Shi’ite Muslim royal concubines who are Chao Chom Hongse of King Rama I, Chao Chom Cheeb of King Rama II, and Chao Chom Lamai of King Rama V, and another Sunni Muslim royal concubine who is Chao Chom Tengku Safiah of King Rama IV. However, the four Muslim royal concubines did not have children with the kings. It is assumed that one of the reasons was probably because the Islamic Law does not permit Muslims to marry non-Muslims. As a result, the four Muslim ladies became royal concubines due to strengthen political connection. Their marriages were not for building family, but for guaranteeing their loyalty to the kings.
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
จุฬาราชมนตรี (สัน), พระยา. บันทึกความทรงจำของท่านพระยาจุฬาราชมนตรี (สัน). เอกสารส่วนบุคคล.
พ. อหะหมัดจุฬา. (2474). ใครเปนใคร. เอกสารส่วนบุคคล.
สจช. เอกสารรัชกาลที่ 5 กระทรวงยุติธรรม ม. ร.5 ย./2. เรื่องจัดตั้งตำแหน่งในกระทรวงยุติธรรมและศาลต่างๆ (13 ธันวาคม-มกราคม ร.ศ. 118).
โกมารกุลมนตรี, พระยา. (2546). เฉกอะหมัดและต้นสกุลบุนนาค. นนทบุรี: ศรีปัญญา.
จงจิตรถนอม ดิศกุล, หม่อมเจ้า. (2521). บันทึกความทรงจำของหม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล. ที่ระลึกในการพระราชทานเพลิงศพหม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล ณ เมรุหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส 2 พฤศจิกายน 2521. กรุงเทพฯ: วัชรินทร์การพิมพ์.
จุฬิศพงศ์ จุฬารัตน์. (2546). ขุนนางกรมท่าขวา : การศึกษาบทบาทและหน้าที่ในสมัยอยุธยาถึงสมัยรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2153-2435. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เจฟฟรี่ ไฟน์สโตน. (2532). จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์: พระบรมราชวงศ์แห่งประเทศไทย. กรุงเทพฯ: พิษณุโลกการพิมพ์.
เจฟฟรี่ ไฟน์สโตน. (2542). สมุดพระรูปพระราชโอรส พระราชธิดา และพระราชนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4). กรุงเทพฯ: กู๊ดวิล เพรส.
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ, และ กาญจนี ละอองศรี. (บก). (25552). โลกของอิสลามและมุสลิม: ในสยามประเทศไทย-อุษาคเนย์-เอเชียตะวันออกเฉียงใต้. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทย และมูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
ชาตรี นนทเกษ. (2540). อากาหยี่กับกุฎีเจริญพาศน์. ที่ระลึกเนื่องในวันบุญครบ 40 วัน มัรฮูมเสนาะ อากาหยี่ 10 สิงหาคม 2540.
ตาบทิพย์ จามรมาน, หม่อมราชวงศ์. (2552). พระบรมราชจักรีวงศ์. กรุงเทพฯ: สำนักราชเลขาธิการ.
ทิพากรวงศ์, เจ้าพระยา. (2507). พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4 ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์. พลโท บัญญัติ เทพหัสดิน ณ อยุธยา พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพนางอนงค์ เฑียรฆราษ (มารดา) ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม วันที่ 21 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2507. กรุงเทพฯ: การพิมพ์เกื้อกูล.
ประชุมพงษาวดาร ภาคที่ 2. (2457). สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนารถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง มีพระราชเสาวนีดำรัสสั่งให้พิมพ์พระราชทานในงานศพฟักทองราชินิกูล. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ไทย สพานยศเส.
ประยูรศักดิ์ ชลายนเดชะ. (2539). มุสลิมในประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โครงการหอสมุดกลางอิสลาม.
เสาวณีย์ จิตต์หมวด. (2524). วัฒนธรรมอิสลาม. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: กองทุนสง่า รุจิระอัมพร.
สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์. (2545). ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14. กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร.
อาลี เสือสมิง. (2546). ประวัติศาสตร์ขุนนางมุสลิมสยาม. กรุงเทพฯ : ศูนย์หนังสืออิสลาม.
แอนนา ลีโอโนเวนส์. (2562). อ่านสยามตามแอนนา. [แปลจาก The English Governess at The Siamese Court. โดยสุภัตรา ภูมิประภาส และสุภิดา แก้วสุขสมบัติ]. กรุงเทพฯ: มติชน.
จุฬิศพงศ์ จุฬารัตน์.(2550). กรุ่นระบั่นบนชั้นชะฎัต. วารสารสมาคมประวัติศาสตร์. 29: 217-258.
สำราญ ผลดี. (2559). จุฬาราชมนตรี : บทบาทและความสำคัญของผู้นำมุสลิมในประวัติศาสตร์สยาม. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยธนบุรี. 10(23): 100-110.
สำราญ ผลดี. (2559). ประวัติศาสตร์ชุมชนมุสลิมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยาสมัยรัตนโกสินทร์ถึงปัจจุบัน ศึกษาพื้นที่บางกอกน้อยและบางกอกใหญ่. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยธนบุรี. 10(22): 67-79.
เกษิณี เภตรารัตน์. (2512). การแต่งงานของชาวไทยมุสลิม. ศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ธีรนันท์ ช่วงพิชิต. (2550). พิธีเจ้าเซ็น (อาชูรอ) : อัตลักษณ์และการธำรงชาติพันธุ์ของมุสลิมชีอะห์ในสังคมไทย. ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พรศิริ บูรณเขตต์. (2540). นางใน : ชีวิตทางสังคมและบทบาทในสังคมไทยสมัยรัชกาลที่ 5. สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต สาขาวิชามานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วรรณพร บุญญาสถิตย์. (2548). การตอบโต้และตอบสนองต่อกระบวนการเปลี่ยนแปลงแบบตะวันตกของเจ้านายฝ่ายในในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2349-2468). ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สาระ มีผลกิจ. (2542). สตรีในราชสำนักสยาม ตั้งแต่รัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่ พ.ศ. 2349-2468. ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
องค์ บรรจุน. (2550). สตรีมอญในราชสำนักสยามสมัยรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2325-2475. ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์ไทย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ห้องสมุดดิจิทัลวชิรญาณ. จดหมายเหตุรายวัน ของสมเด็จพระบรมราชปิตุลาธิบดี เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2563, จาก https://vajirayana.org/จดหมายเหตุรายวัน-ของสมเด็จพระบรมราชปิตุลาธิบดี-เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ
ห้องสมุดดิจิทัลวชิรญาณ. พระราชพงษาวดาร กรุงรัตนโกสินทร รัชกาลที่ ๒. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2563, จาก https://vajirayana.org/พระราชพงษาวดาร-กรุงรัตนโกสินทร-รัชกาลที่-๒
Family Tree of Malaysian Monarchs. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2565, จาก https://i.redd.it/5x8fldnlknn91.jpg
Geni. Bendahara Sri Maharaja Tun Mutahir Tun Ali. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2565, จาก https://www.geni.com/people/Bendahara-Sri-Maharaja-Tun-Mutahir-Tun-Ali/6000000008544976887
Geni. Tengku Safiah [Chao Chom Tengku Safiah]. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2563, จาก https://www.geni.com/people/Tengku-Safiah-Chao-Chom-Tengku-Safiah/6000000002479399133
Geni. Sultan Mahmud IV Muzaffar Shah. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2563, จาก https://www.geni.com/people/Sultan-Mahmud-Muzaffar-Shah-IV-Sultan-Lingga-ke-3-1835 -1857/6000000000911200719
Kesultanan Terengganu Islamiah Melayuwiah. Tengku Safiah Sultan Muhammad Mu'azzam Riau Lingga. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม 2563, จาก https://KesultananTranung/posts/2132257803760632
The Royal Ark. The Bendahara Dynasty GENEALOGY. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2563, จาก https://www.royalark.net/Indonesia/lingga3.htm
ธีรนันท์ ช่วงพิชิต. (2563, 14 พฤษภาคม). สัมภาษณ์โดย พีรพัฒน์ เพชราบรรพ์, ที่ถนนเทศบาลสาย 2 แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร.