Local Politics and Refuse Management in Bangkok (2479-2518 B.E.)
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
This research article examines the history of local politics and refuse management in Bangkok from 1936-1975 (2479-2518 B.E.), which is a study of the history of the environment under the role of local political units in Bangkok. This article aims to show the development of refuse management in Bangkok amidst the changes in Bangkok's local politics. And point out the dynamics of refuse management related to local and national politics, which is a sudden factor leading to solving the waste problem in each period. This article uses a historical method to study historical documents including government documents, contemporary research examining municipal operations, newspapers, and commemorative books. The study found that Bangkok's refuse management project is all caused by political factors that suddenly change decision-making amidst the changes in society and the city of Bangkok. This includes determining the location of the waste dumping place of the Bangkok Municipality, the organic fertilizer factory from solid waste, as well as negotiating with the government for the benefit of the municipality, and the interaction between local politics and citizens who are annoyed by waste.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
สจช. บัญชีประมวลข่าวเหตุการณ์สำคัญ พ.ศ.2511 ก/ป2/2511/22 “การเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลนครกรุงเทพและนครธนบุรี” (28 ก.พ. 2511-30 ก.ค. 2511).
สจช. เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 7 กระทรวงมหาดไทย ร.7ม6/4 “กรมนคราทรทิ้งขยะที่สวนลุมพินี” (18 ก.ค.-10 ธ.ค. 2470).
สจช. เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ 7 กระทรวงมหาดไทย ร.7ม6/5 “บันทึกความเห็น นาย ซี. โบดาร์ต เรื่องการทำลายขยะมูลฝอย (Notes on Refuse disposal and incineration by Charles Baudart, C.E., E.C.P., M.S.I.C. Nongkae April 1929)”.
สจช. เอกสารกระทรวงมหาดไทย มท.5.16/24 “สถานที่ทำลายขยะของเทศบาลนครกรุงเทพ (พ.ศ. 2483)”.
สจช. เอกสารกระทรวงมหาดไทย มท.5.16/119 “ที่ปรึกษาการเงินเทศบาลนครกรุงเทพ (พ.ศ. 2482-2484)”.
สจช. เอกสารกระทรวงมหาดไทย มท.5.16/200 “การรักษาความสะอาด (พระนคร-ธนบุรี) จังหวัดพระนคร” (พ.ศ. 2486-2487).
สจช. เอกสารกรุงเทพมหานคร กทม1.1/1 “การโรงงานและเครื่องทำปุ๋ยจากขยะมูลฝอยของเทศบาลนครกรุงเทพ” (26 ก.ค. 2501-21 เม.ย. 2502).
สจช. เอกสารกรุงเทพมหานคร กทม1.1/3 “รายงานการประชุมสภาเทศบาลนครกรุงเทพ” (16 เม.ย. 2489-3 ก.ค. 2495).
สจช. เอกสารกรุงเทพมหานคร กทม1.4.7/4 “รายงานการแก้ไขปรับปรุงความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยตามที่นายกรัฐมนตรีสั่งการในเดือนมิถุนายน 2502” (19 พ.ค.-8 ก.ค.2502).
สจช. เอกสารกรุงเทพมหานคร กทม4.9.1/29 “รายงานการประชุมสำนักรักษาความสะอาด” (19 มี.ค. 2518).
สจช. เอกสารกรุงเทพมหานคร กทม4.9.1/32 “ภาวะงานทำลายมูลฝอยของกรุงเทพมหานคร โดย นายเจริญ อันตะริกานนท์ เรียบเรียงเสนอคณะกรรมการพิจารณากำหนดวิธีการกำจัดมูลฝอยระยะยาว” (9 พ.ค. 2518).
สจช. เอกสารรัชกาลที่ 5 กระทรวงนครบาล กรมสุขาภิบาล (แผนกรักษาความสะอาด) ร.5น.5.12/3 “สัญญาจ้างเหมาขนย้ายขยะมูลฝอยในพระนคร” (24ก.พ.116-8มี.ค.116).
สจช. เอกสารรัชกาลที่ 5 กระทรวงนครบาล กรมสุขาภิบาล (แผนกรักษาความสะอาด) ร.5น.5.12/23 “เรื่องการโสโครกในที่ว่างระหว่างวังน่าวัดราชบุรณะ” (11เม.ย.121-22มี.ค.123).
สจช. เอกสารรัชกาลที่ 5 กระทรวงนครบาล กรมสุขาภิบาล (แผนกรักษาความสะอาด) ร.5น.5.12/24 “การรักษาสวนดุสิตเกี่ยวแก่การสุขาภิบาล ร.ศ. 121” (1 7เม.ย. 121-25 พ.ค. 122).
สจช. เอกสารรัชกาลที่ 5 กระทรวงนครบาล กรมสุขาภิบาล (แผนกรักษาความสะอาด) ร.5น.5.12/41 “กองฝุ่นฝอยที่หลังป้อมสัตบรรพต” (16 พ.ย. 123-5 ธ.ค. 123).
สจช. เอกสารสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สคก.1 เล่ม 188/1 “ร่างกฎหมายและความเห็นทางกฎหมาย เรื่อง ร่างพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ.2477” (4 ก.ค.-1 ก.พ. 2477).
สจช. เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี (3)สร.0201.26/27 “คำร้องทุกข์ของราษฎรบริเวณถนนดินแดง ว่าได้รับความเดือดร้อนจากเศษขยะที่เทศบาลนครกรุงเทพนำไปทิ้ง” (30 พ.ย. -6 ธ.ค. 2499).
สจช. เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี (3)สร.0201.43/29 “การขัดแย้งระหว่างนายกเทศมนตรีนครกรุงเทพกับอธิบดีกรมโยธาเทศบาล” (17 ต.ค. 2493-23 ม.ค. 2495).
สจช. เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี (3)สร.0201.43/31 “เบ็ดตะเล็ดเรื่องนายกฯ และเทศบาลนครกรุงเทพ” (26 มิ.ย. 2494-13 ธ.ค. 2495).
สจช. เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี สร.0201.25/834 “ไทยิสท์ เสนอว่า ที่ดินหลังตึกแถวไนเขตชุมชนหนาแน่น และนิคมข้าราชการในพระนคร (พ.ศ. 2485).”
ชำนาญ ยุวบูรณ์. (2509). ความรู้เกี่ยวกับงานของเทศบาลนครกรุงเทพ จัดพิมพ์เป็นธรรมบรรณาการในงานพระราชทานเพลิงศพ พลเอก มังกร พรหมโยธี ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันพุทธที่ 29 มิถุนายน พุทธศักราชการ 2509. พระนคร: โรงพิมพ์ส่วนท้องถิ่น กรมการปกครอง.
เทศบัญญัติของเทศบาลนครกรุงเทพบางเรื่องที่ประชาชนควรสนใจ พิมพ์เป็นธรรมบรรณาการ ในงานพระราชทานเพลิงศพ มหาอำมาตย์ตรี พระยาประชากิจกรจักร (ชุบ โอสถานนท์) ณ เมรุวัดมกุฎกษัตริยาราม 8 กุมภาพันธ์ 2499. (2499). พระนคร: บริษัทชุมนุมช่าง (แผนกการพิมพ์).
เทศบาลนครกรุงเทพ. (2501). เทศบาลนครกรุงเทพในรอบ 21 ปี. พระนคร: โรงพิมพ์กรมมหาดไทย.
เทศบาลนครกรุงเทพ. (2510). ที่ระลึกคล้ายวันสถาปนา เทศบาลนครกรุงเทพ ครบรอบ 30 ปี 27 พฤษภาคม 2510. พระนคร: โรงพิมพ์ส่วนท้องถิ่น กรมการปกครอง.
นันทกา สุประภาตะนันทน์. (2500). ประพัฒน์ วรรธนะสาร กับงานเทศบาล; และการสัมภาษณ์ พลเอก มังกร พรหมโยธี เรื่องกิจการในหน้าที่เทศบาล และกระทรวง
ศึกษาธิการ พิมพ์เป็นธรรมบรรณาการในงานพระราชทานเพลิงศพ นายประพัฒน์ วรรธนะสาร ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส 1 เมษายน 2500. พระนคร: ชุมนุมการช่าง (แผนกการพิมพ์).
บ้านเมือง (ก็) ของเรา. (2514, 24 ตุลาคม). สยามรัฐ.
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง สมาชิกผู้เริ่มการแห่งสภานครกรุงเทพ และสภานครธนบุรี เมื่อวันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2479. (2479, 23 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 53. หน้า 4167-4179.
ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 24 [มีสถานะเทียบเท่าพระราชบัญญัติ กำหนดให้รวมจังหวัดพระนครและจังหวัดธนบุรีเป็นหนึ่งจังหวัด เรียกว่า นครหลวงกรุงเทพธนบุรี]. (2514, 21 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 88 ตอนที่ 144. หน้า 816-819.
ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 25 [มีสถานะเทียบเท่าพระราชบัญญัติ กำหนดให้รวมเทศบาลนครกรุงเทพและเทศบาลนครธนบุรี เป็นเทศบาลสำหรับนครหลวงกรุงเทพธนบุรี เรียกว่า เทศบาลนครหลวง]. (2514, 21 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 88 ตอนที่ 144. หน้า 820-824.
ประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 335 [มีสถานะเทียบเท่าพระราชบัญญัติ ให้ปรับปรุงระเบียบบริหารราชการ ส่วนราชการ และแบ่งขอบเขตท้องที่การปกครอง ใน
นครหลวงกรุงเทพธนบุรี]. (2515, 13 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา, ฉบับพิเศษ เล่ม 89 ตอนที่ 190. หน้า 187-201.
ประมวลสุนทรพจน์ของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ พ.ศ. 2502-2504 คณะรัฐมนตรีพิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ ฯพณฯ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ณ เมรุหน้าพลับพลา
อิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2507. (2507). พระนคร: โรงพิมพ์สำนักนายกรัฐมนตรี.
พระราชกฤษฎีกากำหนดเขตต์ที่ดินในบริเวณที่ที่จะเวนคืนในท้องที่ตำบลถนนพญาไท และตำบลสามเสนใน อำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร พ.ศ. 2484. (2484, 18 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 58. หน้า 400-403.
พระราชกฤษฎีกามอบสิทธิกิจการบางส่วนในกรมสาธารณสุข กรมตำรวจ และกรมโยธาเทศบาล กระทรวงมหาดไทย ให้เทศบาลนครกรุงเทพ ฯ จัดทำ พ.ศ. 2480. (2480, 12 กรกฎาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 54. หน้า 769-771.
พระราชกฤษฎีกามอบสิทธิกิจบางส่วนตลอดทั้งพนักงานเจ้าหน้าที่ในกรมโยธาเทศบาล กระทรวงมหาดไทยให้เทศบาลนครกรุงเทพฯ จัดทำ พ.ศ. 2479. (2480, 1 เมษายน). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 54. หน้า 54-59.
พระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. 2477. (2478, 1 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 52. หน้า 281-318.
พระราชบัญญัติจัดระเบียบเทศบาล พุทธศักราช 2476, ส่วนที่ 1 และส่วนที่ 2. (2477, 24 เมษายน). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 51. หน้า 84-89.
พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2518. (2518, 20 กุมภาพันธ์). ราชกิจจานุเบกษา, ฉบับพิเศษ เล่ม 92 ตอนที่ 42. หน้า 1-59.
พระราชบัญญัติรายได้เทศบาล พ.ศ. 2497. (2497, 9 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 71 ตอนที่ 16. หน้า 466-472.
พระราชบัญญัติเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ในท้องที่ตำบลพญาไท และตำบลสามเสนใน อำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร พ.ศ. 2485. (2485, 12 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 59. หน้า 1050-1054.
รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 26 (สมัยสามัญ สมัยที่หนึ่ง) วันพฤหัสบดีที่ 23 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2476, ฉบับสำนักการพิมพ์ ครั้งที่ 1 ถึง ครั้งที่ 30 (สมัยสามัญ สมัยที่หนึ่ง) พ.ศ. 2476. (ม.ป.ป.). กรุงเทพฯ: กองการพิมพ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.
สำนักงานปุ๋ย พิมพ์เป็นอนุสรณ์ ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายแพทย์ แสง สุทธิพงศ์ (พระชาญวิธีเวช) ม.ว.ม. ป.ช. ท.จ. ณ เมรุหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิริ
นทราวาส วันอาทิตย์ที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2512. (2512). พระนคร: ห้างหุ้นส่วนจำกัดไทยสงเคราะห์ไทย (แผนกการพิมพ์).
อนุสรณ์ ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายแพทย์แสง สุทธิพงศ์ (พระชาญวิธีเวช) ม.ว.ม., ป.ช., ท.จ. ณ เมรุหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส 28 ธันวาคม 2512. (2512). พระนคร: บพิธ.
อนุสรณ์ในการพระราชทานเพลิงศพหลวงทรงสารการ (เล็ก กนิษฐสุต) ณ เมรุวัดธาตุทอง พระโขนง วันอังคารที่ 23 มกราคม พ.ศ.2516. (2516). กรุงเทพฯ: สนิทพันธ์การพิมพ์.
กรุงเทพมหานคร. (2542). จากเทศบาลสู่กรุงเทพมหานคร. กรุงเทพฯ: ชวนพิมพ์.
ณัฐพล ใจจริง และศรัญญู เทพสงเคราะห์. (2558). พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวกับแนวพระราชดำริด้านการปกครองท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า.
ไพบูลย์ ช่างเรียน. (2516). การปกครองมหานคร. กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช.
เลิศดำริห์การ. (2533). กรุงเทพฯ: หอรัตนชัยการพิมพ์.
สมัคร เจียมบุรเศรษฐ์. (2517). ทุจริตพันล้านบาทในเทศบาลนครกรุงเทพ การสอบสวนทรัพย์สิน คณะรัฐมนตรี พร้อมทั้งเครือญาติ การเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจ ร.ม.ต. มหาดไทย กลโกงการเลือกตั้ง. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มิตรไทย.
อาภรณ์ จันทร์เจริญสุข. (2513). บันทึกแสดงกิจการในหน้าที่และแก้ไขสิ่งที่บกพร่อง เรื่อง ผังเมืองกรุงเทพในอนาคต. พระนคร: เทศบาลนครกรุงเทพ.
ณัฐวุฒิ ปรียวนิตย์. (2557). การตัดถนนในพระนครกับผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของชนชั้นนำสยาม. หน้าจั่ว: ว่าด้วยสถาปัตยกรรม การออกแบบ และสภาพแวดล้อม วารสารวิชาการ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร. 28: 347-379.
นิภาพร รัชตพัฒนากุล. (2557). ความหมายของ “สาธารณะ” ในประวัติศาสตร์เมืองกรุงเทพ: ข้อสังเกตจากการจัดการสิ่งแวดล้อมเมืองกรุงเทพของกรมสุขาภิบาล. วารสารสมาคมประวัติศาสตร์ฯ 36: 163 - 193.
โชคชัย มันตานุรักษ์. (2562). เปลี่ยนกลิ่นกรุงเทพฯ สู่ความศิวิไลซ์: การจัดการปัญหาความสกปรก กลิ่นเหม็น และความไร้ระเบียบ ทศวรรษ 2410-2440. ปริญญานิพนธ์ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต (สาขาประวัติศาสตร์). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ..
ธานินทร์ ทิพยางค์. (2551). การรักษาความสะอาดในกรุงเทพฯ ระหว่าง พ.ศ. 2440 – 2475. ปริญญานิพนธ์ ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต (สาขาประวัติศาสตร์). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ธำรง สุขเจริญ. (2521). การบริหารงานรักษาความสะอาดของกรุงเทพมหานคร : ศึกษาเฉพาะกรณีปัญหาและการแก้ปัญหาการกวาด เก็บขน และทำลายมูลฝอย. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาการปกครอง). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประภัสสร อินธิแสน. (2523). บทบาทของสุขาภิบาลที่มีต่อการปกครองตนเองในท้องถิ่นระหว่างปี พ.ศ.2441-2476. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต (สาขาประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ภัทรนิษฐ์ เกียรติธนวิชญ์. (2562). รัฐและสังคมสยามกับการจัดการความรู้สึก : ระบอบความสยดสยอง, พ.ศ. 2394-2453. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต (สาขาประวัติศาสตร์). เชียงใหม่: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
เยาวรัตน์ พุฒิมานรดีกุล. (2527). การเปลี่ยนแปลงของกรุงเทพในช่วงรัชกาลที่ 5-7 และผลกระทบทางสภาพแวดล้อมต่อประชาชน. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาประวัติศาสตร์). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สยมพร ทองสาริ. (2526). ผลกระทบจากการตัดถนนในกรุงเทพฯ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ.2411-2523): ศึกษาเฉพาะกรณีการตัดถนนในกำแพงพระนครด้านเหนือและด้านใต้พระนคร. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้). นครปฐม: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุรพล สุดารา และคณะ. (2525). ประวัติปัญหาสภาวะแวดล้อมในสมัยรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ: โครงการวิจัยได้รับทุนอุดหนุน เพื่อเพิ่มพูนและพัฒนาประสิทธิภาพทางวิชาการเรื่อง พัฒนาการทางด้านวิชาการของแต่ละสาขาวิชาในรอบ 200 ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2525 จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุวัสดี โภชน์พันธุ์. (2543). เทศบาลและผลกระทบต่ออำนาจท้องถิ่น พ.ศ.2476-2500. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต (สาขาประวัติศาสตร์). กรุงเทพฯ: คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อชิรวิทย์ สุพรรณเภสัช. (2515). เทศบาลนครหลวง: การศึกษามูลเหตุของการจัดตั้ง รูปแบบ และปัญหาการบริหาร. วิทยานิพนธ์ปริญญา พบ.ม. (สาขา
รัฐประศาสนศาสตร์). กรุงเทพฯ: คณะรัฐประศาสนศาสตร์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
Chitrabongs, Chittawadi, M. L. (2011). The politics of Defecation in Bangkok of the Fifth Reign. Journal of the Siam Society, Vol. 99: 172 - 195.
Doron, Assa and Jeffrey, Robin. (2018). Waste of a Nation: Garbage and Growth in India. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
Landsberger, Stefan. (2019). Beijing Garbage: a city besieged by waste. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Melosi, Martin V. (1981). Garbage in the cities: refuse, reform, and the environment: 1880-1980. Texas: Taxas A & M University Press.
Ouyyanont, Porphant. (1997). Bangkok’s Population and the Ministry of the Capital in Early 20th Century Thai History. Southeast Asian Studies. 35(2): 240-260.
Pollans, Lily Baum. (2021). Resisting Garbage: the politics of waste management in American cities. Austin: University of Texas Press.
Strach, Patricia; Sullivan, Kathleen; and Pérez-Chiqués, Elizabeth. (2019, October). The Garbage Problem: Corruption, Innovation, and
Capacity in Four American Cities, 1890–1940. Studies in American Political Development. 33(2): 209-233. Retrieved May 2, 2020, from https://doi-org.ezproxy.tulibs.net/10.1017/S0898588X19000087.
Strasser, Susan. (2000). Waste and want: a social history of trash. second edition. New York: Henry Holt.