ถอดบทเรียน: น้ำท่วมที่มีดินโคลนจำนวนมาก ในเมืองแม่สาย ประเทศไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดบทเรียนเรื่องน้ำท่วมที่มีดินโคลนจำนวนมาก ในเมืองแม่สาย ประเทศไทย  กลุ่มตัวอย่าง หรือผู้รับการถอดบทเรียน ประกอบด้วย ผู้รับผิดชอบด้านอุตุนิยมวิทยา ผู้รับผิดชอบด้านป่าไม้ ผู้รับผิดชอบด้านอุทกภัย ผู้ที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลภูมิสารสนเทศ และผู้ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน ในอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย  รวมมีจำนวนผู้ให้ข้อมูลหลัก 30 คน การคัดเลือกผู้ให้ข้อมูลหลัก ด้วยการใช้เทคนิคสโนบอล ผู้วิจัยทำการเก็บข้อมูลในพื้นที่ ด้วยวิธีการ สังเกตแบบมีส่วนร่วม การสังเกตแบบ ไม่มีส่วนร่วม ร่วมกับการสัมภาษณ์ระดับลึกกับกลุ่มตัวอย่าง จากนั้น วิเคราะห์ผลด้วยเทคนิค การวิเคราะห์ เนื้อหา ผลการศึกษา พบว่า 1)ปัจจัยหลักของการเกิดอุทกภัย คือ การมีฝนตกมากในพื้นที่ต่อเนื่องกัน เป็นเวลานาน ทั้งในพื้นที่อำเภอแม่สายของประเทศไทย และในพื้นที่อำเภอท่าขี้เหล็กของประเทศพม่า  2)ปัจจัยหลักของการมีดินโคลนจำนวนมากไหลมากับน้ำ คือ พบว่ามีพื้นที่ดินถล่มขนาดใหญ่เป็นจำนวนหลายจุด ในพื้นที่ที่มีฝนตกของทั้งสองประเทศ  3)บทเรียนที่ได้รับคือ แม่น้ำสาย เป็นแม่น้ำที่กั้นเขตแดนของประเทศไทยและประเทศพม่า ในขณะที่แต่ละประเทศมีข้อมูลที่ใช้ในการตัดสินใจเฉพาะของประเทศตนเอง เช่นข้อมูลปริมาณน้ำฝน ข้อมูลปริมาณน้ำที่ไหลลงแม่น้ำสาย ข้อมูลสภาพพื้นที่ป่าที่เสี่ยงต่อการเกิดดินถล่ม/ดินยุบตัว/ดินไหล เป็นต้น จึงทำให้มีปริมาณน้ำที่มีโคลน ไหลเข้าสู่ชุมชนมากเกินกว่าที่คาดการณ์  4)การสะท้อนบทเรียนที่ได้รับ แต่ละหน่วยงานในประเทศ ได้กำหนดการบูรณาการข้อมูลร่วมกันอย่างใกล้ชิดในรูปคณะทำงานอย่างต่อเนื่อง และประสานงาน ในการติดตั้งเครื่องมือ/อุปกรณ์ เพื่อการจัดเก็บข้อมูลและแลกเปลี่ยนข้อมูล ร่วมกับประเทศพม่า เพื่อให้ได้ข้อมูลสำหรับการตัดสินใจที่ถูกต้องและรวดเร็ว