มาตรการทางกฎหมายของไทยในการป้องกันการเกิดธุรกิจออนไลน์ที่หลอกลวง
คำสำคัญ:
ธุรกิจออนไลน์ที่หลอกลวง, ทฤษฎีสามเหลี่ยมอาชญากรรม, ทฤษฎีหน้าต่างแตก, มาตรการทางกฎหมายบทคัดย่อ
ปัญหาธุรกิจออนไลน์ที่หลอกลวงเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นจากการซื้อขายผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ และการทำธุรกรรมทางอีเล็คทรอนิกส์ ที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วและมูลค่าความเสียหายก็เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง มีปัจจัยกระตุ้นที่สำคัญคือ การเปิดร้านออนไลน์ทำได้สะดวก ไม่ยุ่งยาก ต้นทุนต่ำ สามารถเข้าถึงลูกค้าได้รวดเร็ว เข้าถึงลูกค้าได้หลากหลายกลุ่ม และ สามารถเลือกเข้าถึงลูกค้าให้เหมาะกับกลุ่มเป้าหมายได้ รูปแบบการหลอกลวงที่พบบ่อย เช่น หลอกขายสินค้าปลอม หลอกให้โอนเงินมัดจำ หลอกให้ลงทุน หลอกให้กู้เงิน หลอกให้ทำงานออนไลน์ หลอกให้เปิดเผยข้อมูลส่วนตัว หลอกให้คลิกลิงก์ และหลอกให้ติดตั้งแอปพลิเคชัน ซึ่งปรากฎการณ์ทางสังคมในธุรกิจออนไลน์ที่หลอกลวงนี้ สามารถใช้ทฤษฎีทางวิชาการ อธิบายลักษณะการก่ออาชญากรรม ได้อย่างน้อยสองทฤษฎี คือ ทฤษฎีสามเหลี่ยมอาชญากรรม(Crime Triangle Theory) และทฤษฎีหน้าต่างแตก(Broken Windows Theory) การใช้มาตรการทางกฎหมายแบบเดิม จึงไม่สามารถแก้ไขปัญหาให้ทันกับการปรับเปลี่ยนรูปแบบการหลวงลวงตามความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีของกลุ่มอาชญากรได้ การแก้ปัญหาที่ยั่งยืน ควรใช้มาตรการทางกฎหมายเชิงป้องกัน ทั้งการป้องกันไม่ให้มีหน้าต่างแตก และการจัดการกับด้านใดด้านหนึ่งของอาชญากรรมให้หายไป ไม่ให้ครบองค์ประกอบของการก่ออาชญากรรมได้ เช่น มาตรการทางกฎหมายที่ดำเนินการกับผู้กระทำผิด มาตรการทางกฎหมายที่คุ้มครองเหยื่อหรือผู้บริโภค และ มาตรการทางกฎหมายที่ลดโอกาสในการกระทำผิด อาชญากรรมก็ไม่เกิดขึ้น นั่นคือประสิทธิภาพในการลดจำนวนธุรกิจออนไลน์ที่หลอกลวง และความสามารถในการลดมูลค่าความเสียหาย ทั้งความเสียหายของประชาชน และความเสียหายทางเศรษฐกิจของประเทศ
References
ภาษาไทย
กองบังคับการปราบปรามการกระทำผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี. (2562). สถิติเปรียบเทียบจำนวนผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พ.ศ. 2561-2562. กรุงเทพฯ: กองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง สำนักงานตำรวจแห่งชาติ.
จุติมา พรหมศร. (2554). ทฤษฎีหน้าต่างแตก. สืบค้นเมื่อ 1 ธันวาคม 2567 จาก https://www.gotoknow.org/posts/425548
วิสูตร ฉัตรชัยเดช. (2560). ทฤษฎีสามเหลี่ยมอาชญากรรม. สืบค้นเมื่อ 1 ธันวาคม 2567 จาก https://ooty191-thai-cop.blogspot.com/2011/02/proactive-crime-prevention-by-crime.html.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2558). รายงานข้อมูลการใช้อินเทอร์เน็ต. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
สำนักยุทธศาสตร์ สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์. (2559). รายงานผลสำรวจพฤติกรรมผู้ใช้อินเทอร์เน็ตในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร.
ส่วนงานดัชนีและสำรวจ สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์. (2559). รายงานผลการสำรวจมูลค่า
พาณิชย์อิเล็คทรอนิกส์ในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร.
สำนักงานกิจการยุติธรรม. (2565). รายงานอาชญากรรมและกระบวนการยุติธรรมไทยในวันนี้ ปี พ.ศ2565(Updating Thai Criminal Justice 2022). กรุงเทพฯ: ศูนย์พยากรณ์สถานการณ์อาชญากรรมแห่งชาติ กลุ่มพัฒนาข้อมูลกระบวนการยุติธรรม.
สำนักงานคุ้มครองผู้บริโภค. (2566). ซื้อของออนไลน์โดนโกงต้องทำแบบนี้. สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2567 จากhttps://www.pdmo.go.th/pdmomedia/documents/2022/May/ซื้อของออนไลน์โดนโกง ต้องทำแบบนี้.pdf
English
Workpoint Today. (2566). เปิดสถิติแจ้งความอาชญากรรมออนไลน์ 11 เดือน ผู้เสียหายสูงสุดมูลค่าถึง 100
Consumer Protection Office. (2023). What to Do If You Are Scammed While Shopping Online. Retrieved March 10, 2024, from https://www.pdmo.go.th. [In Thai]
Jutima Promsorn. (2011). Broken Windows Theory. Retrieved December 10, 2022, from https://www.gotoknow.org/posts/425548. [In Thai]
Index and Survey Unit, Electronic Transactions Development Agency. (2016). Survey Report on the Value of E-Commerce in Thailand. Bangkok: Ministry of Information and Communication Technology. [In Thai]
National Statistical Office. (2015). Internet Usage Data Report. Bangkok: National Statistical Office. [In Thai]
Office of Strategy, Electronic Transactions Development Agency. (2016). Survey Report on Internet User Behavior in Thailand. Bangkok: Ministry of Information and Communication Technology. [In Thai]
Office of Justice Affairs. (2022). Crime and Criminal Justice in Thailand Today, 2022 (Updating Thai Criminal Justice 2022). Bangkok: National Crime Situation Forecast Center, Justice Process Development Group. [In Thai]
Technology Crime Suppression Division. (2019). Comparative Statistics on Technology-Related Offenses, 2018-2019. Bangkok: Central Investigation Bureau, Royal Thai Police. [In Thai]
WorkpointToday. (2023). Online Crime Reporting Statistics in 11 Months: Damages Reaching up to 100 Million Baht. Today, February 22, 2023. [In Thai]
Wisoot Chatchaidej. (2017). The Crime Triangle Theory. Retrieved December 10, 2022, from https://ooty191-thai-cop.blogspot.com/2011/02/proactive-crime-prevention-by-crime.html. [In Thai]