ฟ้าดินและกลิ่นหอม: การต่อต้านอาณานิคมกลางนครไซ่ง่อนในคริสต์ทศวรรษ 1910
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความชิ้นนี้มุ่งศึกษาการเคลื่อนไหวต่อต้านรัฐบาลอาณานิคมฝรั่งเศสของพันธมิตรพรรคฟ้าดิน-ลัทธิบื๋วเซินกี่เฮืองในนครไซ่ง่อนช่วงคริสต์ทศวรรษ 1910 โดยชี้ให้เห็นว่า แม้งานวิชาการหลายชิ้นจะศึกษาและอธิบายขบวนการต่อต้านอาณานิคมฝรั่งเศสทั้งแบบจารีต สมัยใหม่ รวมถึงที่ศึกษาการเปลี่ยนผ่านจากขบวนการฯ จารีตสู่ขบวนการฯ สมัยใหม่ รวมทั้งคืนบทบาทการต่อสู้ให้แก่พื้นที่เวียดนามตอนใต้แล้ว แต่ก็ยังไม่มีงานใดที่จะอธิบายถึงการเปลี่ยนผ่านจากการเคลื่อนไหวต่อต้านอาณานิคมในพื้นที่ชนบทสู่การเคลื่อนไหวในพื้นที่เมือง ทั้งนี้ การศึกษาความร่วมมือระหว่างสองขบวนการข้างต้นได้แสดงให้เห็นว่า ความร่วมมือระหว่างขบวนการชนบทเช่นลัทธิบื๋วเซินกี่เฮืองที่นำโดยฟานซิกลองม์กับพรรคฟ้าดินที่แฝงตัวแทรกซึมในนครไซ่ง่อนและคุ้นเคยกับพื้นที่เมืองเป็นอย่างดีนั้นได้สร้างจุดเปลี่ยนสำคัญในประวัติศาสตร์การต่อต้านอาณานิคมของพื้นที่สามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขงจากเดิมที่เคยจำกัดแต่ในพื้นที่ชนบทอันห่างไกลมาสู่พื้นที่ใจกลางอาณานิคมเช่นนครไซ่ง่อน
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
หลักฐานชั้นต้น
Brossard M. Cobigny. (1874). Carte générale de la Cochinchine française. Paris: Dépôt des Cartes et plans de la Marine. « Source gallica.bnf.fr / BnF ».
Gabriel Michel. (1914). Le Complot de Saïgon-Cholon. In Revue des grands procès contemporains, XXXIII. Edited by Emile de Saint-Auban. pp. 200-241. Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence. « Source gallica.bnf.fr / BnF ».
หนังสือภาษาไทย
สุด จอนเจิดสิน. (2550). ประวัติศาสตร์เวียดนามตั้งแต่สมัยอาณานิคมฝรั่งเศสถึงปัจจุบัน. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เหวียนคักเหวี่ยน. (2545). เวียดนาม: ประวัติศาสตร์ฉบับพิสดาร. แปลโดย เพ็ชรี สุมิตร. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
บทความ หนังสือ และนิตยสารภาษาต่างประเทศ
Anne Ruth Hansen. (2007). How to Behave: Buddhism and Modernity in Colonial Cambodia, 1860–1930. Honolulu: University of Hawai’i Press.
August Thomazi. (1934). La conquête de l'Indochine. Paris: Payot. « Source gallica.bnf.fr / BnF ».
David G. Marr. (1971). Vietnamese Anticolonialism, 1885-1925. Berkeley: University of California Press.
David G. Marr. (1981). Vietnamese Tradition on Trial 1920-1945. Berkeley: University of California Press.
Dian H. Murray and Qin Baoqi. (1994). The Origins of the Tiandihui. Stanford, California: Stanford University Press.
Erik Harms. (2011). Saigon’s Edge: On the Margins of Ho Chi Minh City. Minneapolis; London: University of Minnesota Press.
Frantz Fanon. (1963). The Wretched of the Earth. Translated by Constance Farrington. New York: Grove Press
Frantz Fanon. (1986). Black Skin, White Mask. Translated by Charles Lam Markmann. London: Pluto Press.
Frederik Wakeman, JR. (1977, February). Rebellion and Revolution: The Study of Popular Movements in Chinese History. the Journal of Asian Studies. 36(2): 201-237.
Haydon Cherry. (2019). Down and Out in Saigon: Stories of the Poor in a Colonial City. New Haven and London: Yale University Press.
Heather Marie Stur. (2020). Saigon at War: South Vietnam and the Global Sixties. Cambridge: Cambridge University Press.
Ho Tai Hue Tam. (1983). Millenarianism and Peasant Politics in Vietnam. Cambridge; Massachusetts; London: Havard University Press.
Huỳnh Lứa. (1982). Công cuộc Khai phá Vùng Đồng Nai-Gia Định trong Thế kỷ 17-18. In Một số Vấn đề Khoa học Xã hội về Đồng bằng song Cửu Long. Edited by Nguyễn Khắc Toan et al. pp. 85-94. Hanoi: Social Sciences Publishing House. 1982.
James B. Palais. (1979). Political Participation in Traditional Korea, 1876-1910. The Journal of Korean Studies. 1: 73-121.
John T. Sidel. (2021). Republicanism, Communism, Islam: Cosmopolitan Origins of Revolution in Southeast Asia. Ithaca and London: Cornell University Press.
Joseph W. Esherick. (1987). The Origins of the Boxer Uprising. Berkeley; Los Angeles; London: University of California Press.
Lê Công Lý. (2020). Tiểu Truyện Thủ Khoa Huân: ̣Đối Chiếu và Chú Thích. Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (156): 70-94.
Mark W. McLeod. (1993, March). Trương Định and Vietnamese Anti-Colonialism, 1859–64: A Reappraisal. Journal of Southeast Asian Studies. 24(1): 88-105.
Nghia M Vo. (2011). Saigon: A History. Jefferson: McFarland & Company.
Ngô Vĩnh Long. (1991). Before the Revolution: The Vietnamese Peasants Under the French. (2nd ed.). New York: Columbia University Press.
Nguyễn Công Bình. (1990). Một Số Đặc điểm Xuất phát Của Miền Nam Đi Lên Chủ nghĩa Xã Hội. In Miền Nam Trong Sự Nghiệp Đổi Mới. Edited by Nguyễn Quang Vinh et al. pp. 21–34. Tp. Hồ Chí Minh: Social Sciences Publishing House.
Nguyễn Khắc Viện. (1985). From One Delta to Another. In Southern Vietnam 1975–1985. Edited by Nguyễn Khắc Viện. pp. 279–325. Hanoi: Foreign Languages Publishing House.
Nguyễn Khắc Viện. (1985). The Mekong Delta: Socio-Historical Survey. In Southern Vietnam 1975–1985. Edited by Nguyễn Khắc Viện. pp. 338–361. Hanoi: Foreign Languages Publishing House.
Nicola Cooper. (2001). France in Indochina: Colonial Encounters. Oxford: Berg.
Philip Taylor. (2001). Fragments of the Present: Searching for Modernity in Vietnam’s South. Honolulu: University of Hawai’I Press.
Philippe M. F. Peycam. (2012). The Birth of Vietnamese Political Journalism: Saigon, 1916-1930. New York: Columbia University Press.
Pierre Barrelon. (1999). Saigon. In Cities of Nineteenth Century: Hanoi, Saigon, Hue and the Champa Ruins. Bangkok: White Lotus Press.
Reynaldo Ileto. (1999). Religion and Anti-Colonial Movements. In The Cambridge History of Southeast Asia Vol. 2 Part 1: From c. 1800 to the 1930s. Edited by Nicolas Tarling. pp. 193-244. Cambridge: Cambridge University Press.
Shawn Frederick McHale. (2004). Print and Power: Confucianism, Communism, and Buddhism in the Making of Modern Vietnam. Honolulu: University of Hawaii Press.
Sơn Nam. (1992). Cá tính Miền Nam. Tp. Hồ Chí Minh: Nhà Xuất bản Văn hòa.
Sud Chonchirdsin. (November 1997). The Indochinese Communist Party and the Nam Ky uprising in Cochin China, November–December 1940. South East Asia Research. 5(3): 269-293.
Thượng Hồng. (2005). Võ Duy Dương: Người Con của Quảng Ngãi ở Đất Nam B̀ộ. In Anh hùng Võ Duy Dương Chống Pháp ở Đồng Tháp, Edited by Thượng Hồng. pp. 15-16. Hà Nội: Nhà Xuất Bản Thanh Niên.
Times. (1968, 9 February).
Times. (1972, 15 May).
Times. (1966, 17 June).
Trần Văn Giàu. (1982). Mấy Đặc tính của Nông dân Đồng bằng Sông Cửu Long-Đồng Nai. In Một số Vấn Đề Khoa Học Xã Hội về Đồng bằng Sông Cửu Long. Edited by Nguyễn Khánh Toan et al. pp. 197-206. Hanoi: Viện Khoa học Xã hội.
Yuzi Maramatsu. (1953, April). The “Boxers” in 1898-1899, the Origin of the “I-Ho-Chuan” (義和拳). The Annals of the Hitotsubashi Academy. 3(2): 236-261.