การพัฒนามนุษย์ตามหลักไตรสิกขา

Main Article Content

พระชุติเดช จิตฺตมโน
2นฤมล จิตต์อารี

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งเน้นการศึกษาและวิเคราะห์กระบวนการพัฒนามนุษย์ตามหลักไตรสิกขา ซึ่งเป็นแนวทางการพัฒนาตนเองในพระพุทธศาสนา หลักไตรสิกขาประกอบด้วยสามองค์ประกอบหลัก ได้แก่ ศีล (การควบคุมพฤติกรรมทางกายและวาจา), สมาธิ (การฝึกฝนจิตใจให้มั่นคงและสงบ), และปัญญา (การพัฒนาความเข้าใจในธรรมชาติของชีวิตและการแก้ไขปัญหาอย่างมีเหตุผล) ทั้งสามองค์ประกอบนี้มีความสัมพันธ์กันในการเสริมสร้างคุณธรรมและความสามารถของมนุษย์ โดยศีลช่วยเสริมสร้างวินัยในพฤติกรรม สมาธิช่วย   พัฒนาจิตใจให้มั่นคง และปัญญาช่วยในการตัดสินใจอย่างถูกต้อง การนำหลักไตรสิกขามาใช้ในการพัฒนามนุษย์เป็นกระบวนการที่สามารถประยุกต์ใช้ได้ในหลายด้าน เช่น การศึกษา การทำงาน และการดำเนินชีวิตในสังคม การฝึกฝนศีลช่วยเสริมสร้างความรับผิดชอบและความมีวินัย ส่วนการฝึกสมาธิช่วยลดความเครียดและเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการอารมณ์ ในขณะที่การพัฒนาปัญญาช่วยให้บุคคลสามารถเผชิญปัญหาได้อย่างมีเหตุผลและสร้างสรรค์  สรุปได้ว่า การพัฒนามนุษย์ตามหลักไตรสิกขาเป็นแนวทางที่ครบถ้วนและครอบคลุมทั้งการพัฒนาพฤติกรรม จิตใจ และปัญญา องค์ประกอบทั้งสามช่วยให้มนุษย์สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีคุณค่า มีจริยธรรม และสามารถแก้ไขปัญหาและพัฒนาตนเองได้อย่างยั่งยืน การประยุกต์ใช้หลักไตรสิกขาในการพัฒนามนุษย์จึงเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างสังคมที่มีคุณธรรมและมีความเข้มแข็ง

Article Details

บท
บทความวิชาการ

References

พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช). (2550). ศัพท์วิเคราะห์. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์เสี่ยงเชียง.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2543). ทศวรรษธรรมทัศน์พระธรรมปิฎก หมวดศึกษาศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2539) ปฏิบัติธรรมให้ถูกทาง. พิมพ์ครั้งที่ 30. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิพุทธธรรม.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2541). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). รุ่งอรุณของการศึกษา เบิกฟ้าแห่งการพัฒนาที่ยั่งยืน. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: พิมพ์สวย.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2544). พุทธธรรม (ฉบับเดิม). พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพมหานคร:บริษัทสหธรรมิก.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2540). การสร้างสรรค์ปัญญาเพื่ออนาคตของมนุษยชาติ. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพมหานคร: บริษัทสหธรรมิก จำกัด..

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2550) การพัฒนาที่ยั่งยืน. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพมหานคร: บริษัท สหธรรมิก จำกัด.

พระพุทธโฆษาจารย์. (2538). วิสุทธิมรรคแปล ภาค 1 ตอน. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

พระเทพโสภณ (ประยูร ธมมจิตโต). (2546). ทิศทางการศึกษาไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระนราศักดิ์ วรธมฺโม. (2564). พุทธจริยศาสตร์ในการพัฒนามนุษย์. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น, 8(2), 27.

พุทธทาสภิกขุ (เงื่อม อินทปญโญ). (2549). การศึกษาสมบูรณ์แบบ: คือวงกลมที่คุ้มครองโลกถึงที่สุด. กรุงเทพมหานคร: อุษาการพิมพ์.

พุทธทาสภิกขุ. (2531). การเมืองคือธรรมะ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์อรุณวิทยา.

พุทธทาสภิกขุ. (ม.ป.ป.). การทำงานคือการปฏิบัติธรรม. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภาและสถาบันบันลือธรรม.

มนูญ วงศ์นารี (2530). การค้นพบเพื่อพัฒนาตนเอง ในยุทธศาสตร์การพัฒนาตนเองเพื่อเป็นข้าราชการที่มีประสิทธิภาพ รุ่นที่ 4. สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.

ภาวิณี ภาพันธ์. (2561). การพัฒนาศักยภาพมนุษย์ตามหลักจักร 4. สารนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต,(บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ภาวิณี ภาพันธ์. (2561). การพัฒนาศักยภาพมนุษย์ตามหลักจักร 4. สารนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

อารี วิชาชัย. (2549). พุทธธรรมกับชีวิต. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

สุเชวน์ พลอยชุม. (2539). สารานุกรมพระพุทธศาสนา. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

สุภาส เครือเนตร. (2541). ปฏิรูปการศึกษาผสานหลักศาสนา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์เลี่ยงเชียง.