สุนทรียศาสตร์แห่งพุทธศิลป์กับวัฒนธรรมไทยสมัยใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับสุนทรียศาสตร์แห่งพุทธศิลป์ในบริบทของวัฒนธรรมไทยสมัยใหม่ โดยเน้นการสังเคราะห์แนวคิดจากพุทธปรัชญาและศิลปะไทยกับกระแสวัฒนธรรมร่วมสมัยในยุคโลกาภิวัตน์ หลักการพื้นฐานขององค์ความรู้ชี้ให้เห็นว่า พุทธศิลป์มิใช่เพียงศิลปะเชิงวัตถุเท่านั้น หากแต่เป็นการถ่ายทอด “สุนทรียภาพเชิงธรรมะ” (Aesthetic of Dhamma) ที่ผสานความงามภายนอกกับจิตสำนึกภายใน และสะท้อนคุณค่าทางจริยธรรมของพุทธศาสนาอย่างลึกซึ้ง โมเดลองค์ความรู้ที่นำเสนอประกอบด้วย 3 มิติสำคัญ ได้แก่ 1) มิติแห่งอดีต (Cultural Root) ที่เน้นการยึดโยงกับคติความเชื่อและมรดกศิลปกรรมดั้งเดิม 2) มิติแห่งปัจจุบัน (Cultural Expression) ซึ่งสะท้อนการประยุกต์ใช้พุทธศิลป์ในสื่อ ศิลปะร่วมสมัย สถาปัตยกรรม และแฟชั่น 3) มิติแห่งอนาคต (Cultural Transformation) ที่เน้นการพัฒนาพุทธสุนทรียศาสตร์ให้เป็นทุนวัฒนธรรมสำหรับการพัฒนาสังคมไทยอย่างมีสติและยั่งยืน ผลผลิตขององค์ความรู้จากบทความนี้เสนอว่าพุทธศิลป์สามารถทำหน้าที่เป็นกลไกเชิงวัฒนธรรม (Cultural Mechanism) ที่หล่อหลอมอัตลักษณ์และคุณธรรมไทย เป็นสื่อกลางการเรียนรู้ร่วมสมัย (Cultural Learning Tool) ที่ส่งเสริมการศึกษาเชิงจิตตปัญญา และเป็นพื้นที่การสื่อสารข้ามวัฒนธรรม (Intercultural Space) ที่สามารถใช้ในการสร้างความเข้าใจร่วมในสังคมพหุวัฒนธรรม ทั้งนี้ “ความงามในเชิงธรรมะ” เป็นแกนกลางที่เชื่อมโยงอดีต ปัจจุบัน และอนาคตเข้าด้วยกันอย่างมีนัยสำคัญ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กฤติภัทร สระทองชุน, และคณะ. (2568). พลังอำนาจการศึกษาเชิงพื้นที่ในการจัดการทรัพยากรพื้นถิ่นของสังคมวัฒนธรรมล้านนาผ่านระบบโรงเรียนไทย. วารสารครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยนครพนม, 6(2), 1–11.
ชาติชาย จันทร์ประทีป, และคณะ. (2568). การออกแบบเครื่องแต่งกายแนวโอต์ กูตูร์ จากเอกลักษณ์จังหวัดพิจิตร. PSRU JITE, 7(2), 268–280.
จารุวิทย์ อุษมากรกุล. (2568). แนวคิดอทวิภาวะในปรัชญาเซนที่ปรากฏในสุนทรียศาสตร์ยูเก็น. วารสารปณิธาน, 21(1), 40–57.
ณัฐชัย นิ่มอนงค์, และ ต้นข้าว ปาณินท์. (2568). คอลลาจ: จากศิลปะนามธรรมสู่การสร้างสรรค์ทางสถาปัตยกรรม. วารสารสถาปัตยกรรม การออกแบบ และการก่อสร้าง, 7(2), 69–79.
ธมลวรรณ แสงนาค. (2568). ถักทอสุนทรียภาพแห่งชีวิต: ศิลปินหญิงร่วมสมัยในกรณีศึกษา. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ วิชาการ วิจัย และงานสร้างสรรค์, 12(1), 1–16.
พงษ์พัฒน์ กุลเจริญพิพัฒน์, และ รตบงกช อิฐไธส. (2567). แสงสะท้อนของวัตถุแห่งความศรัทธาในพระพุทธศาสนา. วารสารพัฒนศิลป์วิชาการ, 8(2), 219–234.
พิพัฒน์ วิเชียรทัศน์, และ สุรินทร์ เมทะนี. (2568). แนวทางการพัฒนาเกณฑ์การประกวดวงดนตรีลูกทุ่งในศตวรรษที่ 21: ศิลปหัตถกรรมนักเรียน. วารสารนิเทศศาสตร์ มสธ., 15(1), 1–16.
ภิญญวุธ บุอ่อน. (2568). การสร้างสรรค์ประติมากรรมอาร์ตทอยชุดความเชื่อที่เลือนหาย. วารสารวิพิธพัฒนศิลป์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์, 5(2), 100–120.
พระจิรภัทร อธิปญฺโญ (ชูเล็ก). (2568). พุทธศิลป์ยุคทวารวดี: การเผยแผ่ศิลปะและหลักธรรมในพระพุทธศาสนา. วารสารนวพุทธศาสตร์, 4(1), 55–65.
พระราชเมธีวชิรดิลก (ไพจิตร สาฆ้อง), และคณะ. (2567). พุทธศิลป์ในประวัติศาสตร์: การสร้างสรรค์และการแสดงออกทางศาสนา. วารสารมณีเชษฐาราม วัดจอมมณี, 7(6), 1420–1438.
พระศตวรรษ ชายทวีป. (2567). มรดกพุทธศิลป์ทวารวดี: การแสดงออกทางศิลปะและวัฒนธรรมในยุคโบราณ. วารสารนวพุทธศาสตร์, 3(2), 32–45.
มิ่งมนัส ชนจังหาร. (2568). ลักษณะหลังสมัยใหม่ในภาพยนตร์เรื่องขุนแผน ฟ้าฟื้น. Journal of Variety in Language and Literature, 9(1), 107–122.
วิณาภรณ์ แตงจุ้ย, ธนัญภัสร์ ศรีเนธิยวศิน, และ นฤมล ดำอ่อน. (2568). จิตสาธารณะของพลเมืองไทยในยุคแห่งการเปลี่ยนแปลง. วารสารปราชญ์ประชาคม, 3(4), 225–237.
สุรศักดิ์ พุทธา, และ วรเชษฐ์ โทอื้น. (2567). ศิลปาลัย: อนาคตภาพแห่งสายธารพุทธศิลป์. พุทธวารสารวิชาการรัตนบุศย์, 6(3), 656–668.
Yue, W., & ลักษณา คล้ายแก้ว. (2568). การเปิดรับสื่อและปัจจัยการสื่อสารที่มีผลต่อการตัดสินใจบริโภคอาหารประเภทหม้อไฟ ชาบูหมาล่า ของนักศึกษาจีนที่ศึกษาอยู่ในประเทศไทย. วารสารส่งเสริมและพัฒนาวิชาการสมัยใหม่, 3(4), 937–961.
