การนำนโยบายเมืองอัจฉริยะไปปฏิบัติของกรุงเทพมหานครและจังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการนำไปปฏิบัติ ถอดบทเรียนสภาพและข้อจำกัด และปัจจัยสู่ความสำเร็จในการพัฒนาการนำนโยบายเมืองอัจฉริยะไปปฏิบัติของกรุงเทพมหานครและจังหวัดขอนแก่น โดยศึกษาเชิงคุณภาพด้วยการศึกษาจากเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 16 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า (1) การปฏิบัติตามนโยบายเมืองอัจฉริยะของกรุงเทพมหานครอยู่ภายใต้การขับเคลื่อนโดยสำนักยุทธศาสตร์และประเมินผลและกลไกการจัดการของสำนักงานเขตทั้ง 50 เขต ซึ่งดำเนินการแบบค่อยเป็นค่อยไปในลักษณะพื้นที่นำร่องเรียกว่า “ย่าน” กลไกหลักของการพัฒนาเมืองขอนแก่นให้เป็นเมืองอัจฉริยะประกอบไปด้วย 4 หน่วยงาน ได้แก่ บริษัท ขอนแก่นพัฒนาเมือง จำกัด บริษัท ขอนแก่นทรานซิท ซิสเต็ม จำกัด สภาเมืองขอนแก่น และหน่วยงานภาครัฐในพื้นที่ (2) ข้อจำกัดและอุปสรรคของกรุงเทพมหานคร ได้แก่ อำนาจหน้าที่ในการบริหาร ต้นทุนการดำเนินโครงการขนาดใหญ่ ตัวชี้วัดและหลักเกณฑ์การดำเนินนโยบายที่ซ้ำซ้อน ความรู้และทัศนคติของผู้ปฏิบัติงาน ส่วนจังหวัดขอนแก่น ได้แก่ ความเชื่อมั่นและบุคลิกภาพของผู้บริหาร การไม่จัดลำดับความสำคัญของการนำไปปฏิบัติที่ดี การบริหารระบบราชการที่ไม่ยืดหยุ่น การขาดความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านของบุคลากร การแปลงความรู้ไปสู่การปฏิบัติ วัฒนธรรมองค์กร (3) ปัจจัยสู่ความสำเร็จของกรุงเทพมหานคร ได้แก่ การกำหนดเป้าหมายที่กระจ่างชัดเจน เทคโนโลยีข้อมูลขนาดใหญ่ ภาวะผู้นำภาครัฐที่ดีของผู้บริหาร และการบริหารงานงบประมาณ สรุปได้เป็น “ตัวแบบ 4B” ส่วนจังหวัดขอนแก่น ได้แก่ การมีภาวะผู้นำที่มีศักยภาพรอบด้าน การสำนึกรักบ้านเกิดของคนรุ่นใหม่ การร่วมมือกันอย่างบูรณาการของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การร่วมสานเสวนาเพื่อสร้างวิสัยทัศน์การปฏิบัติงานร่วมกัน การศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการก่อนลงมือปฏิบัติ การจัดทำแผนดำเนินงานที่มีความชัดเจน การระดมทรัพยากรในการปฏิบัติร่วมกัน การจัดให้มีแผนเพิ่มพูนงบเงินลงทุน และความโปร่งใสในการแบ่งปันผลประโยชน์ร่วมให้กับประชาชน สรุปได้เป็น “ตัวแบบ A-DISTINCT”