นโยบายภาครัฐในการสนับสนุนการลงทุนนิคมอุตสาหกรรมอมตะในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว พ.ศ. 2560-2567

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษานโยบายภาครัฐในการสนับสนุนการลงทุนนิคมอุตสาหกรรมอมตะในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว พ.ศ. 2560-2567 โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า (1) กลุ่มอมตะเริ่มต้นจากการพัฒนาอุตสาหกรรมในไทยตั้งแต่ทศวรรษ 2530 โดยได้รับการส่งเสริมจากรัฐไทยผ่าน BOI และนโยบายเปิดเสรีเศรษฐกิจ ก่อนขยายสู่ภูมิภาคอาเซียน อมตะมีโครงสร้างทุนเข้มแข็งจากการถือครองทรัพยากร เครือข่ายธุรกิจ และการเข้าถึงกลไกรัฐ พร้อมความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับชนชั้นนำและผู้กำหนดนโยบาย ซึ่งเอื้อต่อการขยายการลงทุนทั้งในและต่างประเทศ และมีบทบาทหลักในการลงทุนและพัฒนา “นิคมอุตสาหกรรมอมตะลาว” ที่แขวงจำปาสัก ผ่านบริษัทร่วมทุนกับรัฐลาวภายใต้กรอบความร่วมมือ G2G ซึ่งการลงทุนในลาวช่วยกระจายฐานการผลิต ลดต้นทุน เพิ่มมูลค่าการค้าชายแดน เสริมบทบาทของไทยในเวทีเศรษฐกิจและอิทธิพลทางการเมือง (2) การลงทุนของกลุ่มอมตะได้รับแรงสนับสนุนจากหน่วยงานรัฐไทยและองค์กรเอกชนข้ามชาติ ชนชั้นนำทางธุรกิจมีบทบาทนำในการขับเคลื่อนการลงทุนข้ามพรมแดนด้วยการใช้เครือข่ายทางอำนาจในภาครัฐและเอกชน รัฐไทยใช้กลไก “Thailand Plus” และ “CLMV Connectivity” สนับสนุนการลงทุน ส่วนรัฐลาวเปิดรับด้วยสิทธิประโยชน์ในเขตเศรษฐกิจพิเศษ และอมตะใช้กลยุทธ์ตั้งบริษัทร่วมทุนในลาว เลือกพื้นที่ยุทธศาสตร์เป็นเมืองอุตสาหกรรมอัจฉริยะ โดยการสนับสนุนจากรัฐไทยและแหล่งเงินทุนอื่น (3) กลุ่มอมตะมีความสัมพันธ์แน่นแฟ้นกับรัฐไทยในระดับนโยบาย โดยได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานรัฐ ทั้งด้านเงินทุน กฎระเบียบ และการส่งเสริมการลงทุนในต่างประเทศ สะท้อนโครงสร้างแบบทุน-รัฐพึ่งพากัน ซึ่งเอื้อต่อการขยายการลงทุนใน สปป.ลาว การลงทุนของกลุ่มอมตะในลาวเป็นตัวอย่างของบทบาททุนไทยในการผลักดันยุทธศาสตร์ระดับภูมิภาค กลุ่มทุนไทยทำหน้าที่เป็นตัวกลางเชิงนโยบายที่เชื่อมโยงรัฐกับตลาด ส่งเสริมการเคลื่อนย้ายทุนและขยายอิทธิพลเศรษฐกิจในภูมิภาค ส่วนองค์กรระหว่างประเทศมีบทบาทสนับสนุนผ่านโครงการโครงสร้างพื้นฐานในลาว อยู่ภายใต้เครือข่ายนโยบายระดับภูมิภาค ที่ช่วยบูรณาการเศรษฐกิจ CLMV กับไทยและอาเซียน